Ызбекистон республикаси адлия вазирлиги

Асосий таянч тушунчалар 
Тадбиркорлик фаолияти
– фойда олиш мақсадида, мулкий 
жавобгарлик асосида ва амалдаги қонунлар доирасида ўз ташаббуси 
билан амалга ошириладиган иқтисодий фаолиятдир. 

---

Ҳиссадорлик жамияти
– фойда олиш мақсадида жисмоний ва 
юридик шахслар томондан ишлаб чиқариш воситалари ва бошқа 
меҳнат қуролларини, пул ресурсларини бирлаштирган уюшмалар. 
Таъсисчилик фойдаси
– сотилган акциялар ва ҳиссадорлик 
корхонасига ҳақиқатда қўйилган маблағлар суммаси ўртасидаги 
фарқдан иборат бўлиб, уни жамиятни таъсис этувчилар ўзлаштиради. 
Дивиденд
– акция эгаси жамият олган фойда ҳисобидан 
оладиган даромадлар. 
Тадбиркорлик капитали
– тадбиркорлар иҳтиѐрида бўлиб, ўз 
фаолиятини амалга ошириш учун зарур бўлган барча моддий 
воситалар, товарлар ва пул маблағлари. 
Айланма капитал
– унумли капиталнинг доиравий айланиш 
ишлаб чиқариш жараѐнида тўлиқ ўз қиймати яратилган маҳсулотга 
тўлиқ ўтказилган ва буюм-ашѐвий шаклини ҳам ўзгартирган қисм. 
Асосий капитал
– ишлаб чиқариш жараѐнида капитал доиравий 
айланишнинг ҳамма босқичида қатнашиб, ўзининг қийматини ишлаб 
чиқарилаѐтган маҳсулотга қисман-қисман бўлиб ўтказиб беради ва 
ашѐвий буюм шаклини ўзгартирмайди. 
Амортизация нормаси
–амортизация ажратмалари йиллик сум-
масининг асосий капитал қийматига нисбатининг фоиздаги ифодаси. 
 
Такрорлаш учун саволлар
1.Тадбиркорлик фаолияти нима? Унга таъриф беринг. 
2.Тадбиркорликнинг вазифасини санаб кўрсатинг. Нима учун 
тадбиркор таваккалчилик билан фаолият кўрсатади? 
3. Тадбиркорликнинг шаклларини ва уларнинг хусусиятларини 
кўрсатинг. 
4.Ҳиссадорлик жамиятига таъриф беринг. Акция нима, акция 
курси қандай аниқланади? 
5.Тадбиркорлик капитали нима? 
6.Тадбиркорлик капитали айланиш жараѐнида қандай босқич-
ларга киради? 
7.Асосий ва унумли капитал қандай мезонлар билан бир-
биридан ажратилади? 
8.Амортизациянинг иқтисодий мазмуни нимадан иборат? 

---