Iv. Xisoblash qismi 1 Xisoblash uchun vazifa

4.2 Berilgan birlamchi ma’lumotlar.

Yuklanish kuchlanisshi qiymati - U_d=380V

Yuklanish tokining qiymati - I_d=500A

To’g’irlangan kuchlanishning tepkili koeffitsienti – q=3%

To’g’irlagich sxemasining FIKi – η=94%

Tanlangan to’g’irlagich sxemasi transformotorining FIKi – η=95%

Ta’minlovchi tarmoqning linya kuchlanishi – U₁=380V

4.3 To‘g‘rilagich sxemasini tanlash va hisoblash.

To’g’rilangan kuchlanishning tepkiligi q=3 % = 0.03 bo’lgani uchun

to’g’rilanish fazalari soni m = 6 deb qabul qilamiz.

To’g’rilagichning kuch sxemasi uchun uch fazali ko’prik sxemasini tanlaymiz va berilgan FIK bilan ushbu sxemaning FIK ni solishtiramiz. Hisoblash vaqtida ventildagi to’g’ri yo’nalishdagi kuchlanish pasayishini U_v 1,5 V deb qabul qilamiz.

Uch fazali ko„prik sxema (Larionov sxemasi) FIK:
YUklanish quvvati:

P_d=U_d*I_d=380V*500A=190000Vt

Tiristordagi quvat isrofi:

P_v=2U_v*I_d=2*1.5V*500A=1500Vt

Tiristorning FIK:

_V=

Larionov sxemasining FIK:

_sx _tr _v  0,950,9921  0,9424

Tenglashtiruvchi reaktorli olti fazali to’g’rilagichning FIK:

Yuklanish quvvati:

P_d=U_d*I_d=380V*500A=190000Vt

Tiristordagi quvvat isrofi:

P_v =2U_v* 2*1.5V * =750Vt

Tiristorning FIK:

_V=

Sxemasining FIK:

_sx _tr _v  0,950,996=0.9462

Ko’rib chiqilgan to’g’rilagich sxemalaridan Larionov sxemasining FIK birlamchi vazifada berilgan to’g’rilagich sxemasi FIK qiymatiga yaqin bo’lgani uchun shu sxemani tanlaymiz.

 _sl  0,94

1 – rasm. Uch fazali ko’prik sxemali to’g’rilagichning kuch sxemasi (Larionov sxemasi).

3.2. Moslashtiruvchi transformator ko’rsatkichlarini aniqlaymiz.

U_d= , bu erda m – to’g’rilanuvchi fazalar soni.

U_2lin= U_2f ; m=6 ;

U_d= U_2f

U_2f= =162.39V

Transformatorning ikkilamchi chulg’amidagi tok I₂ning qiymati:

I₂=

Transformatsiya koeffitsienti:

K_T= =0.42

Bu koeffitsient asosida transformatorning birlamchi chulg’amidagi tok qiymatini aniqlaymiz:

I₁=K_T I₂=171.444A

Transformator chulgamlari quvvatlari:

3.3. Filtr ko’rsatkichlarini aniqlash.

Katta quvvatli to’g’rilagichlar (10 kVt dan yuqori quvvatili) uchun induktiv filtr qo’llash tavsiya etiladi, chunki yuklanishning qiymati ancha kichik bo’ladi.

Larionov sxemasi tepkilik koeffitsienti:

q_sx=

Birlamchi berilgan tepkilik koeffitsienti:

=0.03

Silliqlash koeffitsienti:

=1.9

Yuklanishning qarshiligi:

=0.76Om

Filtrning induktivligi:

3.4. Tiristorlarni hisoblash va tanlash:

Tiristordan o’tayotgan eng katta o’rtacha tokning qiymati:

Tiristordan o’tayotgan eng katta tokning qiymati:

Tiristorga qo’yilgan eng katta kuchlanish qiymati:

Tiristorga qoyilgan eng katta teskari kuchlanish qiymati:

Tiristorni tanlash aniqlangan ko’rsatkichlari asosida amalga oshiriladi. Tiristorlarni sovutish tizimisiz qo’llanishini hisobga olib tiristorning o’ratcha tok qiymatini hisoblangan o’rtacha qiymatidan 3 baravar katta deb olamiz, chunki tirstorlar tabiiy holda sovutilganda ularning tokli yuklanishi qariyib 3 baravar kamayadi (I_vo’r=1000A).

Tanlangan tiristorimizning tipi – T253-1000.

Tiristoning asosiy ko’rsatkichlari:

tiristorning maksimal kuchlanishi:U_vmax=2000V

tiristordan o’tayotgan o’rtacha tok: I_o’r=1000A

o’ta yuklanish ishchi toki (yarim davr ichida tiristor ochiq holatida o’tadigan ruhsat etilgan tokning eng katta qiymati) I_o’yuit=10000A

tiristorning yopiq holatida kuchlanishning kritik o’sish tezligi

T253-1000 tiristor O153-150 sovutkich bilan ham ishlatiladi.

3.5. Tiristorlarning RC-zanjirlarini hisoblash.

3.5. Tiristorlarning RC-zanjirlarini hisoblash.

Kondensatorning razryadlanish vaqtida tiristordan o’tayotgan tok:

I_{max.разряда}=I_РП – I_Vmax=10000A – 523.5A=9476.5A=I_st

Rezistor qarshiligini hsoblash:

Rezistorni zahira bilan tanlaymiz:

Rezistor quvvatini hisoblaymiz:

Kondensatrda yig„ilgan energiya:

Rezistorda ajralib chiqadigan quvvat:

f=50Гц