Iv bob kimyoviy bog’ning xossalari rеjа: Moddalarning tuzilishi va grafik formulalari

Mоddаlаrning хоssаlаrini mоlеkulа tаrkibidаgi bоg’lаrning turi, mоlеkulаning kimyoviy vа fаzоviy tuzilishi, kristаll pаnjаrа turi hаm bеlgilаydi.

Qattiq holatda moddalar 4 xil kristall panjara hosil qilishi mumkin:Atom kristall panjara. Panjara tugunlarida atomlar joylashgan bo’ladi. Modda namunasidagi barcha atomlar kimyoviy bog’langan bo’ladi. Shuning uchun bunday moddalar qattiq va suyuqlanish temperaturasi yuqori bo’ladi. Eng qattiq va eng qiyin suyuqlanuvchan moddalar ham atom kristall panjarali moddalardir: C – olmos, grafin, karbin, Si, Ge, B, P – qizil, qora fosfor, SiO2 – qum yoki kvars, TiO2, TiO , VO , SiC2 , CuS , FeS , B4C3 .

Qattiq holatda moddalar 4 xil kristall panjara hosil qilishi mumkin:Atom kristall panjara. Panjara tugunlarida atomlar joylashgan bo’ladi. Modda namunasidagi barcha atomlar kimyoviy bog’langan bo’ladi. Shuning uchun bunday moddalar qattiq va suyuqlanish temperaturasi yuqori bo’ladi. Eng qattiq va eng qiyin suyuqlanuvchan moddalar ham atom kristall panjarali moddalardir: C – olmos, grafin, karbin, Si, Ge, B, P – qizil, qora fosfor, SiO2 – qum yoki kvars, TiO2, TiO , VO , SiC2 , CuS , FeS , B4C3 .

Molekulyar kristall panjara. Panjara tugunlarida molekulalar joylashadi. Molekula ichidagi atomlar kimyoviy bog’langan, lekin, molekulalararo bog’ kuchsiz fizik bog’ bo’ladi. Shuning uchun ularning suyuqlanish va qaynash temperaturasi past bo’ladi. Odatdagi sharoitda molekuloar moddalarga barcha gazlar, barcha suouqliklar, havoda oson suouqlanadigan va sublimatlanadigan moddalar kiradi. Masalan: O2 , H2 , N2 , O3 , galogenlar, inert gazlar, S , H2O, HCl, NH3 , CO2 , CO , SO3 , PCl3 , CH4 , C2H6 va deyarli barcha organik quyi molekulyar birikmalar.

Ion kristall panjara. Panjara tugunlarida ionlar bo’ladi. Modda namunasidagi barcha ionlar kimyoviy bog’langanligi uchun suyuqlanish va qaynash temperaturasi yuqori bo’ladi. Ion bog’li moddalarga metall oksidlari, ishqorlar, tuzlar kiradi.

Metall kristall panjara. Panjara tugunlarida metall atomlari yoki metall ionlari bo’ladi. Metallarning tashqi pog’onasidagi elektronlari atomdan oson ajralib metall kristall panjara hosil qiladi. Metallarning ko’pchiligi qattiq va qiyin suyuqlanadigan bo’ladi. Erkin elektronlari hisobiga issiqlikni va elektr tokini yaxshi o’tkazadi.