«ИҚтисодий билимлар тарихи» фани бўйича

 Хулоса. 
Россиядаги 1917 йил октябрь тунтариши Шуролар даври 
иқтисодиётини бошлаб берди. Бу иқтисодиётнинг назарий 
асосини марксча-
л
енинча иқтисодий таълимот ташқил этади. Бу 
таълимот тарафдорлари номарксистик (
Ғ
арб) назарияларни
(масалан,
маржинализм) 
буржуазия 
назариялари 
деб 
таъкидладилар. Бу давр иқтисодий билимлари дастлабки 
боскичини "Харбий коммунизм", "Янги иқтисодий сиёсат" ташқил 
этади. Иқтисодиётда маъмурий- буйруқбозлик тизими 20-30 
йиллардаёк шаклланди.
30- йилларда социализм иқтисодий қонунлари характери 
хақидаги масала илк бор куйилди ва "социализм сиёсий иқтисоди" 
тушунчаси илмий амалиётга киритилди. Совет хўжалиги назарияси 
(Н.Вознесенский) ва иқтисодий сиёсати йўллари шакллантирилди. 
Абстракт мехнат хақидаги мунозара бошланди. У сиёсий иқтисод 
предметининг маъноси, ишлаб чиқариш кучлари ва ишлаб 
чиқариш муносабатлари диалектикаси хақидаги мунозарага усиб 
утди.
Дастлабки социалистик жамгариш қонуни (Е.Преображенский) 
ва мехнат сарфлари қонуни (Н.Бухарин) концепцияси таклиф 
этилди. 
Халқ 
хўжалигини 
ривожлантириш 
концепциялари 
ривожлантирилди. Тармоқлараро баланс (Л.Крицман, П.Попов, 
Л.Литошенко) ғояси ва режалаштирилган баланс (В.Базаров, В. 
Гроссман)услуби ишлаб чиқилди. 
С. Струмилин томонидан "
Оп
тимал режа" хақидаги масала илк 
бор куйилди. Шуролар иқтисодиётида режа ва иқтисодий 
муовозанат (Д.Юровский) муаммолари ҳамда режали равишда 
тартибга солиб туриш концепцияси (Н.Кондратьев) хусусиятлари 
баён этилди. 
Товар ишлаб чиқариш ва унинг муомаласи, қиймат қонуни, 
пул, савдо-сотик ва хўжалик хисоби муаммолари янгича 

---

82 
(Н.Вознесенский) куйилди. Ташқилий-ишлаб чиқариш мактаби 
олимларининг асарлари (А.Чаянов,А.Целинцев)ва агроиндустриал 
комбинатлар (Я.Ниқуликин) ғояси таклиф этилди. 
Иқтисодий математик тадқиқотлар, статистика ва статистик 
таъминот муаммолари кўриб чиқилди.
60-80 йиллардаги мамлакат иқтисодий хаётидаги тургунлик 
холатлари сабаблари ва шакллари таклиф қилинди. 
Иқтисодий ислахатлар,қайта кўриш(перестройка) муаммоси 
мунозара қилинди (Л.Абалкин, Л.Бунич, С.Шаталин, Г.Явлинский ва 
бошқалар).