Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш услуби

Extiyojlarga xos bulgan muhim xususiyat — turli ehtiyojlarning bir-birini taqozo qilishidir. Bu bir ehtiyojning boshqa bir ehtiyojni keltirib chiqarishini anglatadi. Masalan, kompioterlarga paydo bo‘lgan ehtiyoj o‘z navbatida uni ishlatishni o‘rganish, xizmat kursatish, dastur tuzish kabilarga ehtiyojlarni keltirib chiqaradi.

Extiyojlarga xos bulgan muhim xususiyat — turli ehtiyojlarning bir-birini taqozo qilishidir. Bu bir ehtiyojning boshqa bir ehtiyojni keltirib chiqarishini anglatadi. Masalan, kompioterlarga paydo bo‘lgan ehtiyoj o‘z navbatida uni ishlatishni o‘rganish, xizmat kursatish, dastur tuzish kabilarga ehtiyojlarni keltirib chiqaradi.

Ehtiyojlarning usib borishiga qarshi
ta'sir qiluvchi omillar:
- Ishlab chiqarishning rivojlanish holati - Iqtisodiy faollikning siklik ro‘y berishi. - Jamiyatdagi mavjud hukmron munosabatlar - Favqulodda holatlar (urushlar, iqtisodiy tizimlar almashishi). - Tabiiy ofatlar (zilzila, suv toshqini va h.k.)

Ehtiyojlarning turlari va tarkibi, ularning qondirilish darajasi.

Qondirilish xarakteri va darajasiga ko‘ra:

Jamoa yoki guruhlar darajasida qondiriladigan ehtiyojlar.

Yakka yoki individual tarzda qondiriladigan ehtiyojlar

Umumjamiyat miqyosida qondiriladigan ehtiyojlar

Ehtiyojlar bir qator mezonlar bo‘yicha turkumlanib tahlil qilinadi.

Ehtiyojlarni qondirish vositalarining ashyoviy-buyum shakliga ko‘ra:

• Moddiy ehtiyojlar — moddii kurinishga ega bulib, kishilarning ular bilan ta'minlanishi hayot kechirishining birlamchi shartidir. Bular hayotiy zarur vositalarni (oziq-ovqat, turar-joy) va zebu-ziinat buyumlari (mebel', avtomobil', xolodil'nik, televizor, dala hovli)ni o‘z ichiga oladi
• Ijtimoiy ma'naviy va madaniy-maishiy ehtiyojlar — asosan xizmatlar shaklida qondirilib, insonning ahloqii, ma'naviy, madaniy va jismoniy kamol topishiga xizmat qiladi. Mehnat qilishga bo‘lgan ehtiyoj ham ijtimoiy ehtiyojning tarkibiy qismidir