―ИҚтисодиёт‖ факультети

Qishloq xo‘jalik mahsulotlari raqobatdoshligini va eksport hajmini oshirishda 
banklarning tutgan o‘rni 
 
So‘ngi yillarda iqtisodiyotning real sektori tarmoqlaridan biri qishloq xo‘jaligi ishlab 
chiqarishini yanada rivojlantirish va qishloq xo‘jalik mahsulotlari raqobotdoshligini oshirib, 
eksport hajmini kengaytirishga qaratilgan chora tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Respublikada 2016-2021-yillarga mo‗ljallangan meva-sabzovotni yetishtirish dasturi ishlab 
chiqilgan bo‗lib, yaqin 5 yil davomida 285 ming gektar yer paxta va g‗alla maydonlari 
qisqarishi evaziga optimallashtirilgan. Buning natijasida qishloq xo‗jaligi mahsulotlari 
yetishtirish joriy yil oxirigacha 19.7 mln. tonnaga yetkaziladi. 2020-yilga kelib bu 
ko‘rsatkich 25 mln. tonnani, eksport hajmi esa 5 mlrd. dollargacha yetishi kutilmoqda
123
. 
«O‗zbekoziqovqatxolding» kompaniyasi axborot xizmati xabar berishicha, ayni 
vaqtda O‘zbekiston dunyoning turli davlatlari , xususan xususan, Rossiya, Xitoy, Koreya, 
Yaponiya, Yevropa ittifoqi mamlakatlari, Turkiya va boshqa 80 davlatlarga 180 turdagi 
meva va sabzavotlarni yetkazib bermoqda. O‘zbekistonning tabiiy iqlim sharoiti va qishloq 
xo‘jalik mahsulotlarini yetishtirishda muhim omillardan vegetatsiya davrini uzunligini 
hisobga olsak, sifatli qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini eksport salohiyati kuchli. Biroq 
sohadagi ayrim kamchiliklar eksport hajmini potensial ko‘paytirishga to‘sqinlik qilmoqda. 
Qishloq xo‗jaligi ekinlaridan mo‗l va sifatli hosil olish, tarmoqni ilg‗or usullar asosida 
rivojlantirishda muhim o‗rin tutadigan sohaning moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, 
mashina-traktor parklarini zamonaviy texnika va agregatlar bilan ta‘minlash ishlarining 
sustligi bunga yaqqol misoldir. O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 
raisligida 14-mart kuni qishloq xo‗jaligi mashinasozligini rivojlantirish va sohani 
zamonaviy texnikalar bilan ta‘minlash bo‗yicha ishlar natijadorligi, mavjud muammolar va 
eng dolzarb vazifalar tahliliga bag‗ishlangan yig‗ilishida ta‘kidlanganidek bugungi kunda 
tarmoqda 172 mingdan ortiq texnikaga talab bo‗lgani holda, 146 mingta texnika mavjud 
yoki 26 mingta texnika yetishmaydi. Fermer xo‗jaliklarining yuqori unumli mashinalar 
bilan ta‘minlanganlik darajasi ham unchalik yuqori emas (1-rasm). 
123
 www.xabar.uz/uz/iqtisodiyot/2018-yilda-2-mlrd-dollarlik-meva-sabzavot-eksport-qilish. 

---

189 
Umuman, yetishmaydigan va eskirgan texnikani hisobga olganda, jami 82 mingta 
yangi qishloq xo‗jaligi texnikasiga talab mavjud.   
Shu o‘rinda sohadagi korxona va fermer xo‘jaliklarining moddiy –texnik bazasini 
yaxshilashda qator chora tadbirlar banklarning faol ishtrokida amalga oshirilmoqda.