Istiqlol avlodi

Umumiy 
vaqt: 
2 soat 
Usullar: 
Slaydli taqdimot, aqliy hujum, munozara, kichik guruhlarda
ishlash, mashq va o‘yinlar. 
Zarur 
materiallar: 
Flipchart, rangli markerlar, daraxt tasviri chizilgan vatman, meva 
yoki gul shaklidagi stikerlar, qaychi, rangli qog‘oz, ruchka.
 
 

---

29 
Mashg‘ulotning borishi. 
Kirish qismi: 
 
Videorolik
O’spirinlik yoshi davriga 14-15 yoshdan 17-18 yoshdagi bolalar kiradi. Bu davrda 
o‘quvchi jismoniy baquvvat, mustaqil mehnat qila oladigan, yuqori sinflarda o‘zini 
sinab ko‘rish imkoniyatlariga ega bo‘ladi, ma’naviy jihatdan yetuklikka erishadi. 
O’spirin 16 yoshida davlat fuqarosi va 18 yoshida esa saylash hamda saylanish huquqiga 
ega bo‘ladi. Bularning barchasi o’spiringa fuqaro sifatida ijtimoiy jihatdan voyaga 
yetish, hayotda o‘z o‘rnini topishi va yetuk shaxs sifatida ma’naviy o‘sishi uchun jamiki 
shart-sharoitlarni yaratadi. 
Mavjud shart-sharoitlar ostida 
o’spirinning aqliy va axloqiy jihatdan 
o‘sishiga o‘ziga xos sifatlar va 
fazilatlar namoyon bo‘ladi. Yuqori sinf 
o‘quvchilari 
ijtimoiy 
hayotdagi 
dolzarb vazifalarni hal qilishida faol 
ishtirok eta boshlaydilar. Ijtimoiy 
hayotda 
faol 
qatnashish, 
ta’lim 
xarakterining o‘zgarishi yigit va 
qizlarni ilmiy dunyoqarash, barqaror 
e’tiqodning shakllanishiga, yuksak 
insoniy 
tuyg‘ularning 
vujudga 
kelishiga, 
bilimni 
o‘zlashtirishga 
ijodiy yongdoshish kuchayishiga olib keladi. 
O’spirinning oilada, maktabda mehnat faoliyati ortadi. Fanlarni o‘zlashtirishlari, 
kasb-hunar tanlashlari uchun yangi tipdagi maktablarda ularga keng imkoniyatlar 
yaratib berilgan, bu esa ularni mustaqil hayotga tayyorlashda muhim ahamiyat kasb 
etmoqda. 
O’spirinlarning yana bir muhim xislati – ularda yuksak darajadagi do‘stlik, 
o‘rtoqlik, sherikchilik, muhabbatning vujudga kelishidir. Attraksiya (yoqtirish, o‘ziga 
jalb etish) deb ataladigan hissiyot paydo bo‘ladi (bu davrlarda) yoqtirishdan to sevgi, 
muhabbat kabi chuqur emotsional bog‘liqlik ham shu his-tuyg‘u asosida paydo bo‘ladi: 
ijtimoiy psixologiyada mazkur hissiyotning asl sabablari ijtimoiy motivlari – 
sheriklarning bitta makon va zamonda ekanliklari, tez-tez uchrashib turishlari ta’sirida 
paydo bo‘ladi va o’spirinning o‘z-o‘zini hurmat qilishi, boshqalar bilan munosabatda 

---

30 
sabrliroq bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatar ekan. O’spirin atrofida u yoqtirgan va uni 
yoqtiradigan odamlarning bo‘lishi katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. 
Do‘stlik o’spirin uchun ikkinchi «men» i hisoblanib, u bilan birga dard-u 
hasratlarini muhokama qiladi va odatda bir jins vakillari o‘rtasida sodir bo‘ladi. Asosan 
2 kishi, ba’zan 3-4 kishi bo‘lish mumkin. Do‘stlikning asosiy sharti - o‘zaro bir-birini 
tushunishdir. Do‘stlar bir-birlarini yuz ifodasidanoq nima demoqchiligini tushunib 
oladilar. 
Do‘stlik - bir-birini ayash, g‘amxo‘rlik qilish, qo‘llab-quvvatlash, mehrli bo‘lish, 
xatolarni birgalikda tuzatish demakdir. Mana shu sifatlar ardoqlansa do‘stlik uzoq 
davom etadi. 
Yosh o‘tgan sari bu do‘stlik yuksak qadriyatga aylanadi. 
Attraksiya 2 ko‘rinishda bo‘ladi. U o’spirinni samimiyroq, har narsaga qodir va 
kuchliroq qiladi. 
Dastlab simpatiya – yoqtirib qolish bosqichi, keyinchalik esa haqiqiy sevgi paydo 
bo‘ladi. Ba’zi ota-onalar bu davrdagi holatdan cho‘chiydilar, ba’zan qizlarga 
taqiqlaydilar ham. Sevgi – bu yoshlar uchun dastlabki hayot sinovi ekanligini anglab 
olishlariga yordam berish kerak. O’spirin yigit bilan qizning o‘zaro yaqinligi, hayotga 
qarashlari, qiziqishlari, didlari, niyatlarining umumiyligi bilan xarakterlanadi. 
O’spirinlarda bilimga qiziqish amaliy xususiyat kasb etadi. Sezgirlik, kuzatuvchanlik 
takomillashib boradi. Mantiqiy xotira yetakchi rol o‘ynaydi, tafakkur faol, mustaqil va 
ijodiy xususiyatga ega bo‘lib boradi, lekin barcha faoliyat bosqichida ham mustaqil fikr 
yurita olmaydilar. Hozirgi davrda ta’lim oldidagi muhim vazifa ham yoshlarda mustaqil 
va ijodiy fikr yuritish ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat.