Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

particular, the relevance and significance of the problem are revealed through 
the level of population growth and issues of ensuring its employment. 
KEYWORDS:
 population, employment of women, unemployed women, 
profession, specialty, “women’s notebook”, gender equality, labor market, 
mahalla driver, mahalla work system, vocational education, economic growth, 
developed countries, poverty, pandemic.

---

189
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Mamlakatimizda  mehnat  bozorining  samarali  mexanizmlarini  joriy  qilish 
davr  talabi  hisoblanadi.  Chunki  mamlakatimizda  aholining  o‘sish  darajasi 
nafaqat  rivojlanayotgan  davlatlarga  nisbatan,  balki  rivojlangan  davlatlarga 
nisbatan ham yuqoridir. Masalan, 1991-yilga nisbatan 2020-yilni oladigan bo‘lsak, 
mamlakatimiz  aholisi  7,4  foizga  o‘shgan,  rivojlangan  Yaponiya  davlatida  bu 
ko‘rsatkich  3,5  foizga,  Amerika  Qo‘shma  Shtatlarida  1,8  foizga,  rivojlanayotgan 
qo‘shni Qozog‘iston Respublikasida bu ko‘rsatkich 2,5 foizni, Tojikistonda esa 4,3 
foizni tashkil etmoqda. 
Bu  tahlillar  mamlakatimizda  aholining  o‘sish  darajasi  rivojlangan  va 
rivojlanayotgan  davlatlarga  nisbatan  ham  yuqori  ekanligini  ko‘rsatmoqda. 
Aholining  o‘sish  darajasi  esa  o‘z-o‘zidan  tabiiy  ravishda  bandlik  masalalarida 
qator muammolarni yuzaga keltiradi. Aholining bandligini ta’minlash, ishsizlikni 
bartaraf etish esa mehnat bozorining samarali mexanizmlarining to‘la ishlashini 
talab etadi.
Bugungi kunda mamlakatimiz misolida tahlil qiladigan bo‘lsak, aholining ish 
bilan band qismida ayollar va erkaklar o‘rtasida katta tavofut borligini ko‘rishimiz 
mumkin.  Bu  gender  tengligi  statistikasining  2018-2019-yillardagi  ma’lumotida 
ham o‘z aksini topgan. (6-jadval)
Hudud
2018 yil
2019 yil
Barcha uy 
xo‘jaliklari
shu jumladan :
Barcha uy 
xo‘jaliklari
shu jumladan :
A
yollar
Er
kaklar
A
yollar
Er
kaklar
O‘zbekiston Respublikasi
100,0
20,8
79,2
100,0
20,8
79,2
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi
100,0
18,7
81,3
100,0
21,2
78,8
Andijon
100,0
22,7
77,3
100,0
22,3
77,7
Buxoro
100,0
17,3
82,7
100,0
16,4
83,6
Jizzax
100,0
21,3
78,7
100,0
17,3
82,7
Qashqadaryo
100,0
14,5
85,5
100,0
16,7
83,3

---

190
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
Navoiy
100,0
14,8
85,2
100,0
12,6
87,4
Namangan
100,0
20,8
79,2
100,0
19,4
80,6
Samarqand
100,0
18,6
81,4
100,0
17,6
82,4
Surxondaryo
100,0
13,6
86,4
100,0
16,9
83,1
Sirdaryo
100,0
19,4
80,6
100,0
21,7
78,3
Toshkent vil
100,0
29,6
70,4
100,0
26,9
73,1
Farg‘ona
100,0
16,9
83,1
100,0
18,8
81,2
Xorazm
100,0
19,9
80,1
100,0
16,9
83,1
Toshkent shahri
100,0
32,8
67,2
100,0
33,8
66,2
Shu nuqtayi nazardan xotin-qizlar bandligini ta’minlash, ishsiz xotin-qizlarni 
mehnat  bozorida  xaridorgir  bo‘lgan  kasb-hunarga  o‘qitish  ularning  ishchanlik 
qobiliyatini ro‘yobga chiqarishga turtki bo‘ladi. 
Mamlakatimizda  kambag‘al  va  ishsiz  xotin-qizlarni  zamonaviy  kasb-hunar 
va  tadbirkorlik  ko‘nikmalariga  o‘qitish,  shu  asosda  ularni  doimiy  daromad 
keltiradigan  mehnat  faoliyatiga  yo‘naltirishga  alohida  e’tibor  qaratilmoqda.  Bu 
masala,  ayniqsa,  bugungi  pandemiya  sharoitida  yanada  dolzarblashmoqda. 
Sababi – nafaqat respublikamizda, balki rivojlangan davlatlarda ham pandemiya 
ishsizlik  darajasining  oshishiga  olib  keldi.  Bu  esa,  o‘z  navbatida,  aholi  o‘rtasida 
kambag‘allikning o‘sishiga sabab bo‘ldi. 
Bugungi kunda O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlarning bosh mezoni 
aholining  farovon  turmush  tarzini  shakllantirishga  qaratilgandir.  Jumladan, 
oilaning  farovon  turmush  tarzi  xotin-qizlarning  jamiyatdagi  mavqeyini  va 
ularning  bandlik  darajasi  bilan  ham  bevosita  bog‘liq  bo‘lib  qolmoqda.  Sababi, 
yuqorida keltirib o‘tganimizdek, mamlakatimiz aholisining 50 foizidan ko‘prog‘ini 
xotin-qizlar  tashkil  etadi.  Bu  ularning  mamlakatimiz  barqaror  rivojlanishida 
o‘ziga xos va tenglikni tashkil etadigan ulushga egaligini ko‘rsatadi. 
Mamlakatimizning  strategik  maqsadlaridan  biri  barqaror  o‘sishning 
poydevorini yaratishdir. 
Bu  borada  prezidentimiz  Shavkat  Mirziyoyev  2020-yil  29-dekabrdagi 
O‘zbekiston  Oliy  Majlisi  va  xalqiga  murojaatnomasida  shunday  degan  edi: 
“So‘nggi to‘rt yilda iqtisodiyotimizning barcha jabhalariga bozor mexanizmlarini 

---