Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

163
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
RBM  ma’lumotlariga  ko‘ra,  loyihani  amalga  oshirish  jarayonida  ishlab 
chiqarish  omillari  (moliyaviy  va  kadrlar)  ishlatiladi,  bu  esa  qisqa,  o‘rta  va  uzoq 
muddatli  istiqbolda  turli  natijalarning  paydo  bo‘lishiga  olib  keladi.  RBMga 
muvofiq, kutilayotgan natijalar va potensial xavflar loyihani tayyorlash bosqichida 
aniq  belgilanadi  va  bu  jarayonning  muhim  xususiyati  barcha  manfaatdor 
tomonlarning ishtirok etishidadir. 
RBMdan samarali foydalanishning tamoyillari:
•  Manfaatdor  tomonlar  tomonidan  yondashuv  mohiyatini  tushunishda 
farqlar,  yondashuvni  adekvat  ishlatish  yo‘lida  muhim  to‘siq  bo‘lishi  mumkin. 
RBMdan  samarali  foydalanish  barcha  manfaatdor  tomonlardan  yondashuvni 
idrok etish, uni amalda qo‘llash va, eng muhimi, RBMga sodiqlik borasida o‘zaro 
tushunishga erishishni talab qiladi.
• barcha manfaatdor tomonlar RBM doirasida natijalarga yo‘naltirishni to‘liq 
tushunishlari  zarur.  Ko‘pincha  manfaatdor  tomonlar,  ayniqsa,  loyihani  amalga 
oshirishda  bevosita  ishtirok  etadiganlar,  RBMni  resurslar  va  ish  faoliyatini 
boshqarish bilan almashtiradilar.
•  Loyiha  taraflaridan  biri  rivojlanayotgan  mamlakatlardan  sherik  bo‘lgan 
taqdirda, uning to‘liq ishtiroki va RBMga to‘liq majburiyati talab qilinadi. RBMni 
bir tomonlama qo‘llash kutilgan natijani bermasligi aniq.
•  Loyihani  boshqarish  jarayoniga  barcha  manfaatdor  tomonlarni  jalb 
qilishni  ta’minlash  eng  qiyin  vazifalardan  biri  hisoblanadi.  Kutilgan  natijalar 
barcha  manfaatdor  shaxslar  tomonidan  tegishli  deb  baholanishi,  shuningdek, 
xarajatlarni taqsimlash va harakatlar yo‘nalishi yetarli deb hisoblanishi kerak.
•  Loyihaning  samaradorligini  o‘lchash  uchun  ko‘pincha  soddalashtirilgan 
ko‘rsatkichlar  tanlanadi.  Shu  bilan  birga,  resurslar  va  vaqtning  yetishmasligi, 
resurslar va energiya xarajatlari va ishlash o‘rtasidagi bog‘liqlikni real baholashga 
imkon  bermaydi  va  shunga  mos  ravishda  loyihani  boshqarish  uchun  kerakli 
ma’lumotlarni  bermaydigan,  ahamiyatsiz  ko‘rsatkichlardan  foydalanishning 
sababi bo‘lmasligi kerak.
• RBM ijro etuvchi organining loyihani amalga oshirishga bo‘lgan majburiyati, 
xususan,  tegishli  rag‘batlantirish  va  salbiy  oqibatlarning  mavjudligi  bilan 
belgilanadi.
• RBM uzluksiz o‘rganishni nazarda tutadi, loyihani amalga oshirish davomida 
to‘plangan monitoring ma’lumotlari uzluksiz ta’lim uchun ishlatilishi kerak. 
Ta’lim  tizimida  RBMdan  foydalanish  ta’lim  jarayonlarini  izchil  tashkil  qilish, 
ta’lim  muassalarida  boshqaruvning  sifatli  tashkil  qilinishi,  tashkil  qilingan 
boshqaruv  va  monitoring  orqali  ta’lim  muassasida  sifat  ko‘rsatkichlarining 

---

164
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
oshishiga  olib  keladi.  Ta’lim  tizimida  to‘g‘ri  yondashuvlarga  asoslangan 
boshqaruvning  joriy  etilishi  ta’lim  jarayonidagi  muammolarni  samarali  hal 
qilishga,  xodimlarga  yuklatilgan  vazifalar  midqorini  teng  taqsimlashga,  ta’lim 
jarayonidagi  sifat  va  samaradorlik  ko‘rsatkichlarining  oshishiga  sabab  bo‘ladi. 
Bu  orqali  jamoada  o‘zaro  ishonch,  hamjihatlik,  kasbga  bo‘lgan  mas’uliyat  ham 
oshadi.Ta’lim  menejmentida  eng  asosiy  vazifa  bu  –    o‘qituvchi,  o‘quvchi,  ota-
ona va jamiyat bilan ishlashdir. RBM – natijaga asoslangan boshqaruv ma’muriy 
buyruqbozlik  xususiyatlaridan  xoli  bo‘lib,  mavjud  muammoning  tub  ildizlarini 
o‘rganish, unga yechimlar taklif qilish orqali menejmentni amalga oshirishi bilan 
xarakterlidir.

---