Iste’molchi tanlovi nazariyasi daromad samarasi va almashtirish samarasi

CHEKLI ALMASHTIRISH NORMASI

α

Δ

 

 

 

ISTE’MOLCHINING TANLOVI

 

 

 

 

U

U

U

E

A

1

2

3

MISOL

• Oziq-ovqat va kiyim-kechakdan iborat muqobil to’plamlar

Tovarlarning muqobil to’plamlari	Kiyim-kechak turlari miqdori	Oziq-ovqat turlari miqdori
A B C D E F	30 18 13 10 8 7	5 10 15 20 25 30

Befarqlik egri chizig’I

Kiyim-kechak

Oziq-ovqat

A

B

C

D

E

F

H

G

 

10

20

30

40

10

20

30

40

Iste’molchining daromad chizig’i

Tovar to'plamlari variantlari	Oziq ovqat miqdori. dona	Kiyim-kechak miqdori. Dona	Umumiy harajat. so'm
A B C D E	0 10 15 20 25	30 18 12 6 0	6000  6000  6000  6000  6000

Kiyim-kechak

Oziq-ovqat

A

B

C

D

E

5

10

15

20

5

10

15

20

25

30

25

30

Daromad o’zgarishining daromad chizig’iga ta’siri

Kiyim-kechak

Oziq-ovqat

 

10

20

30

40

10

20

30

40

 

 

Kiyim-kechak

Oziq-ovqat

 

10

20

30

40

20

 

 

Iste’molchining ehtiyojlarining maksimal qondirilishi grafigi

 

A

 

 

 

Kiyim-kechak

Oziq-ovqat

B

C

D

Daromad samarasi va almashtirish samarasi

Daromad samarasi

• Iste’molchining sotib olish imkoniyatini oshganligini ko’rsatadi va u bir byudjet chizig’idan boshqa byudjet chizig’iga iste’molchining optimal tovarlar majmuasini o’tishini akslantiradi .

Almashtirish samarasi

• Naflilik darajasi o’zgarmaganda , tovarlar narxi o’zgarishi munosabati bilan iste’mol tovarlar talabi tarkibining o’zgarishidir .

Daromad iste’mol chizig’I

• Daromadning o’zgarishi byudjet chizig’Ini parallel ravishda siljishiga olib keladi, nima uchun deganda, narxlar nisbati o’zgarmaydi . Daromad oshganda, byudjet chizig’I o’ngga-yuqoriga siljiydi, kamayganda pastga-chapga siljiydi . Real daromadning o’sishi natijasida byudjet chizig’I A1, A2, A3,….An holatlarga ketma- ket siljiydi.

W

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Engel chiziqlari

• Nemis olimi Ernst Engel iste’molchi daromadi o’zgarishining iste’mol tarkibiga qanday ta’sir qilishini o’rganib chiqqan . Buning uchun u iste’molchi daromadi o’zgarganda oziq-ovqat mahsulotiga , standard sifatli sanoat mahsulotlariga va oliy sifatli tovar va xizmatlarga bo’lgan talabining o’zgarishini tadqiq qilgan . Engel o’z tadqiqotlari yakunida izlanishlari natijalarini grafik shaklida tasvirlagan va bu grafik fanga ‘’Engel chiziqlari ‘’ nomi bilan kirgan .

Q

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

 

 

 

Ernst engel

Narx iste’mol chizig’I

• Narx - iste’mol chizig’I naflilik darajasi o’zgarmaganda tovarlarning narxi o’zgarishi bilan iste’molchining tanlov majmualari bir holatdan ikkinchi holatga o’tishini aks ettiradi . Bu holatda iste’molchining daromadi o’zgarmas deb qaraladi va tovarlarning birortasining narxi o’zgarganda iste’mol tarkibining o’zgarishi kuzatiladi.

Narx iste’mol chizig’I

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

D

A

E’tiboringiz uchun raxmat