Iste’molchi tanlovi nazariyasi daromad samarasi va almashtirish samarasi

Utility - naflilik o’LCHOV BIRLIGI.

• Iste’molchi qaror qabul qilishda , mavjud imkoniyat doirasida maksimal darajada o’z ehtiyojini qondirishga , turmush farovonligi darajasini oshirishga harakat qiladi . Ushbu ehtiyojni qondirish darajasi naflilik ( utility ) deyiladi .

Gossen o'zining 1854 yilda nashr etilgan "Ommaviy ayirboshlash qonunlarining rivojlanishi va ommaviy savdoning oqibat qoidalari" nomli kitobida chegaraviy foydalilik nazariyasining asosiy tamoyillarini matematik jihatdan asoslab berdi. U asosan Leon Valras, Uilyam Jevons va matematik maktabning boshqa vakillarining nazariy va matematik konstruksiyalarini kutgan Gossenning ikkita qonunini ishlab chiqdi.Gossenning ikkinchi qonuni: “Inson topgan pulini har xil zavq-shavqlar o‘rtasida shunday taqsimlasa, har bir zavq uchun sarflangan pulning oxirgi zarrasi ham bir xil rohat olib kelsa, inson maksimal hayot zavqini oladi”.U eng muhim iqtisodiy jarayonlarni maksimal foyda g'oyasi nuqtai nazaridan tushuntirdi. Bu qonunlar iqtisodiy munosabatlarga matematik nuqtai nazardan qaradi. Yozuv tilining murakkabligi va ko'plab formulalar to'lib-toshganligi sababli uning kitobi oz sonli nusxada saqlanib qolgan. Gossen nazariyasi Avstriya maktabi bilan ba'zi umumiy metodologik tamoyillar bilan bog'langan . Gossen va Menger marjinal foydalilik va marjinal qiymat mavjudligidan kelib chiqdi. Biroq, Gossen marjinal foydalilik asosida narxlar nazariyasini, Menger esa marjinal qiymat asosida ularning iqtisodiy nazariyaga yondashuvlarini tubdan ajratib turadigan nazariyasini qurdi .