Issues of increasing the efficiency of commercial banking assets in the conditions of diversification of

2-расм. Банклар кредитлаш амалиётида «эрта огоҳлантирув эҳтимолий индикаторлари тизими»ни жорий этиш йўналишлари⁷
Кредитлаш амалиётидаги «эрта огоҳлантирув эҳтимолий индикаторлари тизими» мижоз фалияти билан боғлиқ ҳар қандай ўзгаришнинг кредит портфелига таъсирини дастурлаштирилган ҳолда тўғри баҳолай олишни назарда тутади.


Хулоса. Иқтисодиётни диверсификациялаш шароитида тижорат банк активлари самарадорлигини ошириш бўйича хулосаларни шакллантириш мумкин:

• 
  тижорат банк активлари ва пассивларини самарали бошқариш ҳамда уларнинг сифатини ошириш муҳим аҳамиятга эга бўлиб, унда банк активлари самарадорлигини таъминлаш бир қатор иқтисодий-ижтимоий асосларга ажратилди ҳамда тижорат банкларида актив амалиётлари самарадорлигини таъминлаш услубиёти бир қатор муҳим тамойилларга асосланиши лозим;
  
• 
  банкларни хусусийлаштириш ва давлат тасарруфидан чиқариш жараёнларини чуқурлаштириш, тижорат банкларини янада акциялаштириш, банкларга раҳбарлик қилишда акциядорларнинг ролини ошириш йўли билан корпоратив бошқариш тизимини мустаҳкамлаш зарур;
  
• 
  банк тизимини институционал ривожлантириш, банкларнинг активлари, шу жумладан, валюта активлари сифатини яхшилаш ҳисобига уларнинг молиявий барқарорлигини ошириш, банк ишини янада такомиллаштириш ва кўрсатилаётган банк хизматлари турларини кенгайтириш лозим;
  
• 
  жаҳон амалиёти ҳамда амалга оширилган таҳлиллар бугунги кунда тижорат банклари активларини ҳимоялашда «риск-иштаҳаси (аппетити)»ни аниқлаш, улар асосида стресс-тестлаш услубларидан самарали фойдаланиш мақсадга мувофиқлигини таъкидлаш имконини бермоқда. «Риск-иштаҳаси (аппетити)» бу банклар ўзининг стратегик мақсадларига эришиш учун кўриши мумкин бўлган хавфнинг умумий миқдори сифатида намоён бўлиб, хатарларни бошқариш стратегиясини тасдиқлаш вақтида таваккал қилишга тайёр бўлган ўз маблағлари ва ликвидлигини белгилайди;
  
• 
  тижорат банклари асосий мақсадларидан бири – бу кредит тизимида даромадлилик ва ликвидлилик кўрсаткичларининг оптимал даражасига эришиш ҳамда активлар хажмини ошириш ҳисобланади. Тижорат банкларида «кредит конвейери» усулида кредитлаш механизмини жорий этиш, хусусан, скоринг технологиясидан самарали фойдаланиш орқали активлар хажмини ошириш;
  
• 
  самарасиз кредитлар хавфини камайтириш учун тижорат банклари ўз активларини ҳимоя қилиш ва тўловларни кечиктириш оқибатларини камайтириш учун самарали эрта огоҳлантириш тизимини яратишлари лозим. Самарасиз активларнинг таъсири қўшимча нархлар кўтарилишига олиб келади — бу бозорнинг айрим сегментларида (масалан, чакана ва ипотека банки) барқарорликни йўқотишга сабаб бўлади. Бунда тижорат банклари кредитлаш амалиётида «эрта огоҳлантирув эҳтимолий индикаторлари тизими»ни кенг қўллаш орқали соғлом активлар портфелини шакллантириш бўйича таклифлар;
  
• 
  тижорат банкларида даромад келтирувчи активларнинг ҳажми ва таваккалчилик даражасининг юқорилиги активлар портфелини оптималлаштиришни тақозо этади. Бу борада тижорат банкларида соғлом активлар портфелини шакллантириш моделини амалга оширишнинг таклиф этилаётган намунавий лойиҳаси, тижорат банклари активлари портфелини оптималлаштириш тизими ҳамда уни ривожлантириш муаммолари ва чора-тадбирлари дастури шакллантирилиши лозим.