ILMIY AXBOROTNOMA SOTSIOLOGIYA 2017-yil, 2-son kuchaytirish. Fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy, sotsial va ishbilarmonlik faolligini oshirishga yordam
bermoqda.
Oʻzbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning Oʻzbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi Qonunchilik palatasi va senatining 2010 - yil 12 - noyabrdagi q
oʻshma majlisida
mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish
Konsepsiyasi mavzusidagi ma’ruzalarida ilgari surilgan va bayon etilgan
gʻoyalarga asoslanib 2011 -
yil 14 - yanvardagi “Mamlakatda fuqarolik jamiyati institutlarini shakllantirish va rivojlantirish
sohasida demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish
Konsepsiyasini amalga oshirishiga doir chora-tadbirlar t
oʻgʻrisidagi farmoyishi va ushbu farmoyish
asosida ishlab chiqilgan maxsus dasturda amalga oshirishiga doir chora-tadbirlar t
oʻgʻrisida”gi
Farmoyishlarida mamlakatni demokratlashtirish va modernizatsiya qilish yuzasidan q
oʻyilgan
maqsadni amalga oshirishning hal qiluvchi omili sifatida nodavlat notijorat tashkilotlari rolining
e’tirof etilishi nodavlat notijorat tashkilotlari faoliyatining yanada o
ʻsishi va faollashishishiga turtki
b
oʻldi [9].
Qayd etish kerakki, NNTlarning bundan keyingi sifat jihatidan rivojlanishlarida va
faollashishida “Mamlakatda demokratik islohotlarni chuqurlatirish va fuqarolik jamiyatini
shakllantirish Konsepsiyasi” alohida ahamiyat kasb etadi. Konsepsiyada fuqarolik jamiyati
institutlarining
oʻrni va mohiyati, hamda bundan keyingi istiqbol rejalari qayd etilgan. Konsepsiyadan
kelib chiqqan holda qonun loyihalari ishlab chiqildi.
Fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirishning mantiqiy davomi sifatida 2013 - yil 12 -
dekabrda
Oʻzbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining “Fuqarolik jamiyati institutlarining
rivojlanishiga ta’sir k
oʻrsatishning qoʻshimcha chora-tadbirlari toʻgʻriida”gi Qarori [10] NNTlar
tizimining rivojlanishi hamda ular faoliyatining tashkiliy-huquqiy mexanizmlarini soddalashtirilishiga
asos b
oʻldi. Ushbu hujjatda qoʻyilgan eng muhim vazifalardan biri – NNTlarning mahalliy, hududiy
dasturlarini ishlab chiqilishida faol ishtirok etishini ta’minlashdan iborat. Ushbu hujjat NNTlarning
imkoniyati cheklanganlarning demokratik qadriyatlari, shuningdek, huquq va erkinliklar hamda
qonuniny manfaatlariga xizmat qiladi.
Ushbu y
oʻlda Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 32- moddasiga kiritilgan oʻzgarish
muhim ahamiyatga ega. Unda fuqarolar tomonidan jamoatchilik nazoratini amalga oshirilishi qayd
etilgan. Ushbu dastur fuqarolar va NNTlar tomonidan davlat hokimiyati va boshqaruvida qarorlarning
ijro etilishini nazorat qilish imkoniyatini beradi.
Bugungi kunda NNTlarning faoliyatining rivojlanishi va mustahkamlanishi doirasida ijobiy
tomonlar bilan bir qatorda kamchiliklar ham mavjud:
-yaratilgan qulay sharoitlarga qaramay joylarda NNTlar ijtimoiy muhim masalalarni hal qilishga
kamroq jalb qilinmoqda. Ushbu holat davlat hokimiyati organlari bilan fuqarolik jamiyati institutlari
oʻrtasida oʻzaro aloqaning kuchsizligidan dalolat beradi;
-joylardagi NNTlarning yetakchilari va boshqaruvchilari qonunda belgilab q
oʻyilgan oʻzlarining
huquqlari t
oʻgʻrisida toʻliq tushunchaga ega emaslar. Natijada oʻz nizomlarida belgilangan huquqlarni
va vazifalarini bajarish doirasida qiyinchiliklarga duch keladilar.
NNTlaning rolini kuchaytirish maqsadida davlat hokimiyati organlari bilan NNTlar
oʻrtasida
dialogni tashkil qilish va fuqarolik jamiyati institutlarini ijtimoiy muhim masalalarni hal qilish
ishlariga jalb qilish hamda hamkorlikdagi seminar-treninglar
oʻtkazishdan iborat [11].
Yuqoridagilarning barchasi
Oʻzbekistonda imkoniyati cheklanganlarning ijtimoiy himoyasini
amalga oshirishda davlat tashkilotlarining dunyo tan olgan
Oʻzbek Milliy modeli deb nomlangan
islohotlarning Kuchli ijtimoiy himoya tamoyili doirasida nogironlarga teng imkoniyatlarni yaratish,
ijtimoiy hayotda faol qatnashishlari uchun hamda ijtimoiy-maishiy masalalarni hal qilishda
k
oʻmaklashish, ularning huquqlarini himoya qilish borasidagi tizimli faoliyatini izchil davom
ettiraveradi.
