|
ILMIY AXBOROTNOMA
FALSAFA
2017-yil, 2-son
qodir b
oʻlishiga erishish ta’lim-tarbiya va ma’naviy-ma’rifiy ishlarimizning asosiy sharti va mezoni
b
oʻlishi darkor”[3].
Zamonaviy
Oʻzbekiston tajribasi shundan dalolat beradiki, mustaqillikning oʻtgan yillari
davomida jamiyatimiz hayotining barcha sohalarida amalga oshirilayotgan islohot natijalari, xalq
ma’naviyatining tiklanishi, boy, milliy tarixiy merosimizning keng
oʻrganilishi, an’analarning asrab-
avaylanishi, madaniyat va san’at, fan va ta’lim ravnaqi yoshlarga oid siyosat samaradorligini oshirish
masalalari bilan uzviy bo
gʻliqdir. Bu sohalardagi islohotlar va ularning bugungi kundagi yuksak
natijalari ushbu siyosatning samarali amalga oshishini ta’minlashga qaratilgan nafaqat iqtisodiy,
siyosiy omillar, balki ma’naviy asoslarning ham nihoyatda mustahkam zaminga tayanishini yaqqol
k
oʻrsatib turibdi.
Masalaning bu jihatini tadqiq qilgan ba’zi olimlar samarali yoshlar siyosati
Gʻarb
sivilizatsiyasining bir necha asrlik taraqqiyoti natijasi va bugun uning yutuqlari ushbu sohada aks
etmoqda deb hisoblaydilar. Ammo masalani keng tahlil qilish, ayniqsa Sharq qomusiy olimlarining
merosini chuqur
oʻrganish, bu qarashlarning bir tomonlama xususiyatga ega ekanligi, ularda koʻproq
yevropamarkazchilik tendensiyalari ustivorligini yaqqol k
oʻrsatadi. Shu bilan birga, tahlil Sharq
xalqlariga xos yoshlar tarbiyasi tamoyillari va bu sohada uzoq tarixiy taraqqiyot natijasida shakllangan
ma’naviy omillar va urf-odat hamda milliy an’analar zamonaviy
Oʻzbekistonda yoshlarga oid davlat
siyosatini tashkil qilish va amalga oshirishning muhim asoslaridan biri b
oʻlayotganidan dalolat beradi.
Ta’kidlash joizki, har qanday mamlakatdagi ilmiy asoslangan va zamonaviy tamoyillarga
tayanadigan yoshlarga oid davlat siyosatini samarali shakllantirishjarayoni jamiyat hayotining
ijtimoiy, iqtisodiy,siyosiy,huquqiy, ma’naviy, madaniy sohalarda tub
oʻzgarishlarni amalga oshirishni
taqozo etmoqda. Bugungi kunda ushbu y
oʻnalishdagi xorij tajribasini oʻrganish, xususan, Gʻarbda
chop etilayotgan asarlar tahlili mazkur jarayonning iqtisodiy, huquqiy va siyosiy jihatlariga k
oʻproq
e’tibor berilib, ma’naviy-axloqiy asoslariga yetarli darajada e’tibor qaritilmayotganini yaqqol
ko
ʻrsatmoqda.
Jamiyatning iqtisodiy ta’minlanganligi bilan yoki tegishli qonunlar qabul qilinishining
oʻziyoq
davlatning samarali yoshlar siyosatini t
oʻla-toʻkis shakllantirib qoʻya olmaydi. Bu siyosatning eng
muhim vazifalaridan biri yoshlar ongini, ma’naviyatini
oʻzgartirish va ularning yangi zamonga mos
tafakkurini dunyoga keltirishdan iboratdir. Bunday nihoyatda murakkab va serqirra vazifani amalga
oshirishda aynan ma’naviy omillarning
oʻrni va ahamiyati beqiyos. Sobiq Ittifoq oʻrnida shakllangan
ba’zi yaqin va uzoqdagi davlatlarning ayrim mutaxassis-olimlari
oʻz istiqlollarining dastlabki
yillaridanoq ushbu y
oʻnalishda ham Gʻarb tajribasini koʻklarga koʻtarib maqtab va uni oʻz
mamlakatiga k
oʻchirib oʻrnatishga intilayotganlarida Gʻarb jamiyatida namoyon boʻlayotgan ma’naviy
tanazzulning ildizlari va negizlari nimalarga kuch berayotgani va qanday natijalarga olib kelayotganini
unutib q
oʻygan edilar. Bu esa qanday ayanchli oqibatlarga sabab boʻlganini ana shu mamlakatlarning
yaqin tarixi yaqqol k
oʻrsatib turibdi.
Shu bois, ota-bobolarimiz qadimdan bebaho boylik b
oʻlmish ma’naviyat va ma’rifatning
yoshlar tarbiyasi, inson kamoloti va millat ravnaqining eng asosiy shartlaridan biri deb, bilganlari bejiz
b
oʻlmagan. Ma’naviy tarbiya — taraqqiyot taqozosi, jamiyat rivojining oʻziga xos omili ekani
shubhasiz. Ammo ayni vaqtda u yoshlarning axloqiy qiyofasi, qalbi va ongini egallayotgan tamoyillar
mazmun-mohiyatini belgilaydigan, ya’ni, shakllanib kelayotgan avlodning ma’naviyatiga katta ta’sir
qiladigan, bu sohadagi ma’naviy mezonlarni shakllantiradigan va mustahkamlaydigan eng muhim
omillardan biridir. Prezidentimiz alohida ta’kidlagani kabi, ta’lim-tarbiya tizimini va shu asosda ongni
oʻzgartirmasdan turib, ma’naviyatni rivojlantirib boʻlmaydi. Shu bois bu sohada yuzaki, rasmiy
yondashuvlarga, puxta
oʻylanmagan ishlarga mutlaqo yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Maktab, ta’lim-tarbiya
masalasi davlat va jamiyat nazoratida b
oʻlishi Asosiy qonunimizda belgilab qoʻyilgan. Shu bilan birga,
bu keng jamoatchilik, butun xalqimizning ishtiroki va q
oʻllab-quvvatlashini talab qiladigan
umummilliy masaladir… Bu haqda fikr yuritganda, men Abdulla Avloniyning «Tarbiya biz uchun yo
hayot — yo mamot, yo najot — yo halokat, yo saodat — yo falokat masalasidir» degan chuqur
ma’noli s
oʻzlarini eslayman. Buyuk ma’rifatparvar bobomizning bu soʻzlari asrimiz boshida
millatimiz uchun qanchalar muhim va dolzarb b
oʻlgan boʻlsa, hozirgi vaqtda ham biz uchun
shunchalik, balki undan ham k
oʻra muhim va dolzarb ahamiyat kasb etadi[1].
Ushbu fikrdan k
oʻrinadiki, aynan yoshlar siyosatini amalga oshirishda yuksak ma’naviyatli
kishilarni, ya’ni ma’nan barkamol avlodni shakllantirmay turib, bugungi mustaqillik davriga mos
85
Do'stlaringiz bilan baham: |
