Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/301
Sana21.07.2021
Hajmi2,42 Mb.
#125429
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   301
Bog'liq
Le5R6spIug ilmiy jurnal

ILMIY AXBOROTNOMA 
   
FALSAFA 
      
 
      2017-yil, 2-son 
yechimini topishda, eng avvalo, so
gʻlom turmush tarzini har bir ota-ona oʻz oilasida amalga oshirish 
kerak.  
Oila va mahallada so
gʻlom turmush tarzini shakllantirishda estetik tarbiya, xususan, turmush 
estetikasining 
oʻrni alohida ajralib turadi. Farzand dunyoga kelgandan to voyaga yetgunga qadar, 
uning ehtiyojlarini qondirish va tarbiyasida ota-ona birdek mas’ul b
oʻlishi maqsadga muvofiqdir. 
G
oʻzallik insonlarni hayotga, zavqlanishga, yashashga undovchi beqiyos kuchdir. Yosh bolani 
g
oʻzallikka chorlash, avvalo, unga chiroyli ism qoʻyishdan boshlanadi deyish mumkin. Chunki voyaga 
yetayotgan 
oʻsmir unga qoʻyilgan ismidan magʻrurlanib, qoniqib, oʻz ismiga mos inson boʻlishga 
harakat qiladi. Bu 
oʻrinda Kaykovusning quyidagi fikrlarini ta’kidlab oʻtish mumkin: “Ey farzand, 
agar farzanding b
oʻlsa, anga yaxshi ot qoʻygʻil, nedinkim, otadan farzand haqlaridan biri, unga yaxshi 
ot q
oʻymoqdir”[5,31]. Turmushda oʻziga qoʻyilgan ismdan qoniqmay xafa boʻlib yuradigan, hatto 
ismini 
oʻzgartirishga qaror qilgan kishilar uchraydi. Bu esa uning siqilishiga, odamlardan oʻzini olib 
qochishiga, tushkun kayfiyatli b
oʻlishiga olib keladi. Biz mana shunday insonlarni uchratganimizda 
uning ismining ham turmush estetikasidagi 
oʻrnini tushuntirib berishimiz kerak boʻlsa, koʻnglini 
k
oʻtarishimiz estetik tarbiyaning muhim belgisi sanaladi.  
Shuningdek, farzand tarbiyalayotgan ota-onalar farzandlarining tashqi olamga b
oʻlgan 
munosabatlarini doimo kuzatib borishlari joiz. Bolaning qaysi ranglarga qiziqishi, qanday musiqalar 
uning kayfiyatiga qay darajada ta’sir 
oʻtkazishini, qaysi ertaklarni yoqtirishini bilish juda muhim.  
Bunday omillar bolaning tabiatga va jamiyatga b
oʻlgan ilk estetik munosabatini belgilab beradi. 
T
oʻgʻri, ba’zi oilalarda estetik tarbiyaga alohida e’tibor qaratilmaydi. Bolaga rangli qogʻoz va 
qalamlar, rasmli kitoblar, ertak kitoblar olib berish yoki tabiat q
oʻyniga olib chiqib unga chiroyli 
manzaralarni k
oʻrsatish qiyin yumushday tuyulishi mumkin. Bu vaziyatda e’tiborsiz qolgan bola 
oʻzining ruhiyatidagi estetik ehtiyojini qondirolmasdan, yuzaga kelgan boʻshliqni koʻchadan – internet 
kafelardagi yovuz 
oʻyinlar orqali toʻldiradi. Bu birinchidan.  
Ikkinchidan, farzandiga estetik tarbiya berish tugul, umuman unga e’tibor qaratmasdan 
oʻz 
holiga tashlab, faqatgina moddiy ehtiyojlarni qondiruvchi ba’zi ota-onalarning bu qarorlari endigina 
ongi rivojlanayotgan bolaning hayotga b
oʻlgan munosabatida gedonistik qarashlarni shakllantirishi 
mumkin. Bu borada quyidagi fikrlar 
oʻrinlidir: “Farzandga adab, hunar oʻrgatmakni meros deb bilgʻil. 
Agar sen xoh unga adab 
oʻrgatgʻil, xoh oʻrgatmagʻil, turmush mashaqqatlarining oʻzi unga oʻrgatur. 
Undoqkim debdurlar, ota-ona tarbiyalamasa, kecha-kunduz uni tarbiyalaydurlar”[6,33]. 
Sa’diy esa bolaga tarbiyani yoshlikdan berish kerakligini alohida ta’kidlaydi: 
 
Kimga yoshlikdan berilmas odob, 
Ul
gʻaygach boʻladi, baxtsiz dili gʻash. 
H
oʻl novda egilar qay holda egsang, 
Quruqni t
oʻgʻrilar faqat oʻt-otash[7,1]. 
 
Demak, har bir oilada ota-onalar 
oʻz bolalariga tarbiyani yoshlikdan, bolalikdan berib borishlari 
va uni 
oʻz qoʻllarida mustahkam  ushlashlari, shuningdek, farzandlariga har jabhada oʻrnak va namuna 
b
oʻlishlari lozim. Tarbiya jarayonida xushmuomalalik, rostgoʻylik, halollik, vatanparvarlik, 
insonparvarlik kabi axloqiy me’yor va tamoyillar bilan bir qatorda g
oʻzallik, ulugʻvorlik 
tushunchalarini bolaning ongiga singdirib borish lozim. Xususan, ota-onaning farzandlarining 
qiziqishlarini hisobga olgan holda unga ertak kitoblar, rangli qo
gʻoz va qalamlar, plastilinlar, bolaning 
yoshiga mos b
oʻlgan multfilmlar toʻplamini olib kelib bolaning ixtiyoriga  berishlari bu jarayonda juda 
muhim sanaladi. Shuningdek, bolaning  tabiat q
oʻynida boʻlishi, uning goʻzalligidan bahramand 
b
oʻlishi natijasida uning ruhiyatida tabiatga muhabbat va goʻzallik tushunchasi shakllanishiga olib 
keladi. Shundagina odob,  xulq, madaniyat, xususan, estetik madaniyat shakllanib boradi. Turmush 
estetikasi esa estetik madaniyat bilan uzviy bo
gʻliq boʻlib, ular bir-birini taqozo etadi.    
Bilamizki, mahallaning  shaxs estetik tarbiyasida tutgan 
oʻrni juda muhim sanaladi. Mahalla 
bugungi kunda birinchidan, shaxsning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirishga yordam bersa, 
ikkinchidan, axloqiy-estetik dunyoqarashining shakllanishiga k
oʻmaklashadi. Shuningdek, mahalla 
shaxs nafosatli tarbiyasiga yaqindan ta’sir k
oʻrsata olishi bilan boshqa omillardan ajralib turadi. 
Mahalla obodligi, k
oʻrkamligi, kishilarning ahilligi, oʻzaro muomala munosabatlarining qay darajada 
69 



Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish