Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

Bosh soʻzdan keyin uning etimologiyasi boʻyicha ma’lumot berish ma’qul deb topildi. 
Bu turkiy boʻlmagan soʻzlargagina xosdir:
GREYDER
[ingl. 
grader < grade — tekislamoq] Yoʻl qurilishida yoʻlni ochish, sozlash, 
tekislash uchun ishlatiladigan mashina. 
Etimologik ma’lumotdan keyin havola etuvchi 
q. 
(qarang), 
ayn. 
(aynan) belgilari berildi. 
Lugʻatda grammatik, uslubiy tavsiflarni beruvchi belgilar berilmadi. 
Qayd etish lozimki, lugʻatda bosh soʻzning faqat avtoyoʻlsozlikka daxldor sememasigina 
berildi va tavsiflandi. 
Termin ma’nosini izohlash ta’rif va tavsif, tushuntirish yoʻsinida olib borildi. Leksikografik 
ma’no terminning semantik strukturasi asosida berildi. Misol: 
Asfalt
– bitumga mayda mineral toʻldirgich qoʻshib tayyorlanadigan, qum, shagʻal, chaqiq 
tosh aralashtirib yoʻl toʻshamasi sifatida foydalaniladigan, tabiiy yoki sun’iy turdagi bogʻlovchi 
qurilish materiali. 
Yoʻl belgisi 
– haydovchilarni avtomobil yoʻllaridagi qurilishlar haqida ogohlantirish va 
xavfli uchastkalardagi harakatlanishni tartibga solish uchun tegishli joylarga osib qoʻyiladigan shartli 
belgi. 
Yoʻl jamgʻarmasi
– umumiy foydalanishdagi avtomobil yoʻllarini loyihalash, qurish, 
tuzatish va saqlash ishlarini mablagʻ bilan ta’minlaydigan mustaqil moliya-kredit davlat muassasasi. 
1
Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 жилдли. 1-жилд. 

---

ILMIY AXBOROTNOMA 
FILOLOGIYA
 
2017-yil, 4-son 
79 
Yuqorida aytilganidek, termin ma’nosini izohlashda “denotatning vazifasini ifodalovchi 
sema – denotatningasosiy belgilarini ifodalovchi sema–denotatning qurilish, tuzilish xususiyatini 
ifodolovchi sema - “tur” semasi” ketma-ketligiga tayanildi: 
Ayvon
– aholi tarqoq yashaydigan hududlardagi mahalliy ahamiyatga ega, kamqatnov 
yoʻllar chetida yoʻlovchilarning kutish chogʻida yogʻin va quyosh nuridan saqlanishi uchun qurilgan, 
katta boʻlmagan inshoot.