Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

Ключевые слова:
просветитель, джадид, свобода, мышление, алфавит, учитель, 
грамотность, нация, свобода, революция.
 
Said Rizo Alizoda: educator, interpreter and journalist 
Abstract. 
There were a lot of brave and talented people in the history of multinational 
pedagogy of Uzbekistan as Khoji Muin, Fitrat, Bekhbudiy and Said Rizo Ali-Zade who worked at the 
beginning of XX century. This article is devoted to the activity and creative work of famous journalist 
and translator Said Rizo Ali-Zade.
 
Keywords:
educator, liberty, thought, alphabet, teacher, literacy, nation, freedom, revolution. 
 
Turkistonning koʻp millatli pedagogika tarixida XX – asrning boshlarida mutafakkir olim va 
marifatparvarlar yetishib chiqqan. Vatanimizning yorqin kelajagiga yoʻl boshlab bergan, mehnatkash 
xalqimizning kelajagi farovon boʻlishiga ishongan Xoji Muin, Fitrat, Behbudiy va
 
Sayid Rizo Alizoda 
kabi oʻz davrining ma’rifatparvarlari yetishib chiqqan. Ushbu maqola marifatparvar, tarjimon va 
jurnalist Sayid Rizo Alizodaning ijodiga bagʻishlangan.
Sayid Rizo Alizoda Turkiston jadidlar harakatining faol a’zolaridan biri boʻlibgina qolmay, 
oʻzbek milliy matbuoti shakllanishi hamda taraqqiyotiga munosib hissa qoʻshgan ma’rifatparvar 
kishilardan biri edi. U 1887-yilda Samarqand shahrida tavallud topgan. 
Ilk tahsilini Chorraha dahasidagi Abdulqosim Alganjiyning jadid maktabida olgan. Soʻng shu 
murabbiy qoʻlida madrasani bitirgan. Madrasada tahsil olish jarayonida fors, arab tillarini mukammal 
oʻrgangan. 1905-1907-yillarda Samarqanddagi Demurovlar bosmaxonasiga harf teruvchi sifatida ishga 
kiradi va shu yerda rus tilini ham mukammal oʻrganadi. Zehni oʻtkir Sayid Rizo keyinchalik ingliz, 
ivrit, fransuz kabi bir necha tillarni oʻrgangan va shu tillarda erkin gaplashgan. 
Mustaqil mutolaa bilan shugʻullangan Sayid Rizo Alizoda 17-18 yoshlarida “Nizomnoma”, 
“Risolat ul ittiqodiya” kabi risolalari bilan tanilgan. U harf teruvchilik bilan birga jadid maktablari 
uchun “Ilmi hisob” darsligini tuzgan. Maqolalari “Baxul”, “Zombur”, “Korgar”, Sitamdiyda”, “Mullo 
Jumbul”, Shapoloq”, “Bogʻishamoliy” kabi taxalluslar bilan bosilgan. 

---