Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2020-yil, 2-son (120) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA 
OʻQITISH METODIKASI 
 
2020-yil, 2-son 
119 
Talabalarga loyihalash ishlariga mos keladigan birorta detal yoki moslama loyihalashni vazifa qilib 
beradigan bo’lsak, ular bu detal yoki moslamani 
shaklan va mazmunan o’zgarishiga astoydil harakat 
qiladilar. Bu jarayonda detal va moslama tarkibiga yangi konstruktiv elementlar kiritish, ayrim elimentlarni 
surush, burish, fikran kesib va o’yib olish talab qilinadi. Talabalar bu
loyiha ishi ustida ishlaydilar va 
o’zlarining dunyoqarashidan kelib chiqib, yangi loyihasini yaratadilar. Bu jarayon esa talabalarning fazoviy 
tasavvurini oshishiga va ijodkorlik qobilyatlarini rivojlanishiga olib keladi.
Loyiha ishlarini bosqichma bosqich amalga oshirish maqsadga muvofiq. Loyihalanishi lozim 
bo’lgan buyumni fazoviy xolati variant sifatida talabalarga beriladi. Talabalar o’zlarining fikrlash 
doirasidan kelib chiqib bu detalni loyihalashga harakat qiladilar. Loyihalash jarayonida osondan 
murakkabga qarab borish maqsadga muvofiq.
 
1-Loyiha ishi:
-
Birinchi loyiha ishi soddaroq bo’lib, detalning nuqtali chiziq bilan ko’rsatilgan rejalashtirish 
chizig’i to’laligicha olib tashlanadi va hosil bo’lgan detalning ortogonal proyeksiyalari chizilib, kerakli 
o’lchamlar qo’yiladi. (1-rasm). 
2-Loyiha ishi:
-
Ikkinchi loyiha ishi esa ozroq murakkabroq bo’lib, nuqtali chiziq bilan ko’rsatilgan rejalashtirish 
chizig’i to’laligicha olib tashlanadi va hosil bo’lgan detalning ortogonal proyeksiyalari chizilib, kerakli 
o’lchamlar qo’yiladi. Bundan tashqari, detalning (A,B,D,E,F,J) nuqtalar bilan chegaralangan qirralarini 
proyeksiya tekisliklariga nisbattan vaziyatlari aniqlanadi va chizma simvollaridan ( 
, 
,
) 
foydalanib, berilgan 1-jadval to’ldiriladi. 2-rasm 
(1-jadval)
1-jadval