часть
1
«
Новости
образования
:
исследование
в
XXI
века
»
август
, 2022
г
338
asosini muammoli vaziyat tashkil qiladi. Talim oluvchilar muammoning yechimini topishga
astoydil harakat qiladilar. Bunda muammoli izlanuvchanlik faoliyatini togri tashkil qilish,
eng muhimi, oquvchilarda oquv muammosi, uning mohiyati, amaliy ahamiyati kabi
masalalar haqida aniq tushunchalarni uygotish va izlanuvchanlik faoliyatiga nisbatan
motivatsiyani yuzaga keltirish lozim. Yana muammoli oqitish mashgulotlarini tashkil
etishda fan oqituvchisi hech qachon oquvchilarga muammoning yechimini aytish kerak
emas, balki ularga hal eta olishlariga turtki berish, mashgulotlarda va hayot faoliyatlarida
zarur bolgan axborot, voqea, vaqt va hodisalarni ongida qayta ishlashlariga yordam
berishi lozim boladi. Buning natijasida oquvchilar kasbiy bilimlarga, konikmalarga,
malakalarga ega boladilar va fikrlash qobiliyatlari rivojlanadi. Shuni alohida qayd etish
kerakki, yangi bilimlar malumot uchun emas, balki muammo yoki muammolaming
yechimi uchun beriladi. Muammoning yechimi esa, oz navbatida, ijodiy fikrlashni taqozo
etadi. Agar oquvchi muntazam tayyor bilim va konikmalarni ozlashtirishga orgatilgan
bolsa, uning ijodiy qobiliyatini sondirib qoyish ham mumkin, negaki, fikrlash jarayoni
muammoli masalalalarni yechishda rivojlanadi.
Muammoli talim turi ilmiy-uslubiy jihatdan 3 xil korinishga ega:
1.Muammoli vaziyatni vujudga keltirish.
2.Muammoning qoyilishi.
3.Muammoning yechimini topish.
Muammoli talim texnologiyalaridan adabiyot darslarida, ayniqsa, badiiy asarlar
tahlili jarayonida foydalanish oquvchini asar bilan toliq tanishib chiqishga imkoniyat
yaratadi. Shuningdek, adabiyot darslarida muammoli savollar qoyilishi oqituvchiga
oquvchilarning tinglash va muloqot qilish konikmalarini, turli nuqtai nazardan tushunish
malakasini rivojlantirish, bahsli masalalarni hal qilish, tahliliy mushohada yuritish vafikrlash
layoqatini oshirish, ularning oz fikrini shakllantirish mahoratini mustahkamlash
imkoniyatini beradi. Dars jarayonlarida Nima deb oylaysiz?, Fikringiz qanaqa?, Sizningcha
qanday?, Nega bunday deb oylaysiz?, Nimalar asosida bunday xulosaga keldingiz? kabi
savollarning berilishi ham talim oluvchilarga sozlash, oz nuqtayi nazarlarini ifoda eta
olish uchun qulay vaziyatni yaratib beradi. Ona tili,adabiyot darslarida Muammoli vaziyat
metodini qollash mumkin. Ushbu metod talim oluvchilarda muammoli vaziyatlarning
sababini va oqibatlarini tahlil qilish hamda ularning yechimlarini topish boyicha konikma
va malakalarni rivojlantirishga yordam beradi yoki Muammo texnologiyasi
organilayotgan mavzudagi asosiy muammoni ajratib olish va muammoni oquvchilar
tomonidan mustaqil hal etilishini taminlashga xizmat qiluvchi texnologiya hisoblanadi.
Dastlab ushbu texnologiyalarni qollab korganimizda bir necha muammolarga duch
kelishimiz mumkin. Jumladan, oquvchilar oldilarida turgan vazifaning yechimini topa
olmasligi yoki muammoli savol berilganda unga oz vaqtida javob topa olmasligi v.h.
Shuning
uchun
oquv
mashgulotlari
jarayonida
muammoli
oqitish
texnologiyalaridanimkoniyat darajasida koproq foydalanish tavsiya etiladi.Muammoli
oqitishning asosida amerikalik psixolog,pedagog Dj.Dyui goyalari yotadi.Dyuining fikricha
Международный
научный
журнал
№
1 (100),
Do'stlaringiz bilan baham: |