Issiqlik usuli asosida gaz va suyuqlik sarfini o’lchash asboblari

VI. Schyotchiklar. Vaqt oralig’i t ₁– t ₂ dagi oqim, massa yoki energiya yig’indisini ko’rsatuvchi o’lchov asbobi schyotchik deb ataladi. Schyotchiklar o’z funksiyasini quyidagi formulaga muvofiq bajaradi :

(14)

Bu erda

Q – vaqt oralig’ida sarflanadigan modda miqdori Q – vaqt birligi ichida modda yoki energiya sarfi .

Ishlab chiqarishda qo’llanilayotgan hamma schyotchiklar uch turga bo’linadi :

1)tezlik schyotchiklari

2) hajm schyotchiklari

3) vazn schyotchiklari

Tezlik schyotchiklari yordamida trubadan o’tayotgan suyuqlik yoki gaz miqdori uning oqimida o’rnatilgan parrak (turbina)ning aylanish tezligi sarflanayotgan modda oqimining tezligiga mutanosib ekanligidan foydalaniladi.

Tezlik schyotchiklari ikki turli bo’ladi : - parrakli va turbinali.

Parrakli tezlik schyotchiklari sarfi 10 m³/ soat gacha bo’lgan modda oqimi miqdorini hisoblaydi.Bu schyotchiklarda parrak oqimidagi tangensial bosim kuchi ta’sirida aylanadi.

Turbinali tezlik schyotchiklarida turbina o’qi tezligi o’lchanadigan suyuqlik oqimining yo’nalishiga parallel bo’ladi. Bu schyotchiklar q = 10 m³/ soat dan yuqori bo’lgan oqimdagi sarf miqdorini o’lchash uchun qo’llaniladi.