Issiqlik kuch qurilmalari

yonuvchi massa qismi
S + H + O + N + S = 100%
organik massa qismi
S + H + O + N = 100%
Yoqilg‘i tarkibida uglerod qancha kо‘p bо‘lsa, kislorod shuncha kam bо‘ladi va aksincha. Kislorod miqdorining ortishi yoqilg‘ini issiqlik berishini pasaytiradi. Yoqilg‘i tarkibidagi kimyoviy elementlarning reaksiyaga kirishi(yonishi) da har xil miqdordagi issiqlik ajraladi.
Uglerod qattiq va suyuq yoqilg‘ining asosiy tarkibiy qismidir. U kislorod, vodorod, azot, oltingugurt va boshqa elementlar bilan murakkab kimyoviy birikma kо‘rinishida bо‘ladi.
Vodorod yoqilg‘ida kam miqdorda bо‘ladi, lekin uning bо‘lishi yoqilg‘ining issiqlik berish qobiliyatiga ancha ta’sir qiladi.
Kislorod yoqilg‘ida yonuvchi elementlar bilan organik birikma kо‘rinishida bо‘ladi. Yoqilg‘ida kislorod bо‘lmaganligi ma’qul, chunki u yoqilg‘ini saqlaganda yonuvchi elementlarni, ayniqsa, vodorodni oksidlashi mumkin.
Yoqilg‘idagi azot inert gazdir. U yonmaydi va yonishga yordam ham bermaydi. Yoqilg‘i yoqilganda azot yonish mahsuloti – tutun gaziga qо‘shilib ketadi. Yoqilg‘i tarkibida azotning ham bо‘lmagani ma’qul. Azot vakislorod yoqilg‘ining ichki ballastini tashkil qiladi.
Oltingugurt yonganda havoni zaharlovchi va qozon hamda mashinalarning metall qismlariga yomon ta’sir etuvchi gaz - oltingugurt(IV)oksid - SO hosil qiladi. Oltingugurtning ham yoqilg‘i tarkibida bо‘lmagani ma’qul.
Kul tarkibiga yonmaydigan har xil mineral aralashmalar kiradi. Kul yoqilg‘ining yonishida hosil bо‘lib, qumturpoq, gilturpoq va boshqa oksidlardan tashkil topadi. Kul yoqilg‘idagi yonuvchan elementlarning yonishiga xalaqit beradi va о‘zi bilan issiqlikning bir qismini olib ketadi.
Yoqilg‘i tarkibida nam bо‘lmaganligi ma’qul, chunki yonish jarayonida namning bug‘lanishiga issiqlik behuda sarflanadi. Yoqilg‘i tarkibidagi nam tashqi havodagi va ichki namga bо‘linadi. Nam va kul yoqilg‘ining tashqi ballastini tashkil qiladi.
Yoqilg‘ining yonishiga halaqit beruvchi moddalarga ballast deyiladi.