Islomiy fondlar

Mudoraba strukturasi:
Mudoraba bir tomon kapital, ikkinchi tomon esa malaka va tadbirkorlik layoqati bilan ishtirok etuvchi, foyda olishga qaratilgan hamkorlik turidir. Bu ko’rinishda investorlar kapital bilan ishtirok etishadi, fond menejeri esa ushbu jamg’armani mudoraba shartnomasi shartlari asosida boshqaradi. Foyda investor va fond menejeri o’rtasida kelishilgan nisbat bo’yicha taqsimlanadi. Yo’qotish esa faqat invesorlar zimmasiga tushadi. Ba’zida foyda nisbati aniq qilib belgilanib qo’yilishi mmkin. Misol uchun, jamg’arma kutilayotgandan ko’ra yuqoriroq foydaga erishsa, bu foyda mudoribga berilishi yoki tomonlar o’rtasida yangidan kelishilgan nisbat bo’yicha taqsimlanishi mumkin. Lekin foyda doimo aniq o’rnatilga qiymatda bo’lishi mumkin emas. Foyda vaqt nuqtayi nazaridan kelishilgan tartibda taqsimlanishi mumkin.
Vakala strukturasi
Vakala shar’iy bo’lgan muomulada bir kishining boshqa kishi nomidan majburiyat va javobgarliklarni bo’yniga olgan holda ish yuritishi hisoblanadi.
Ushbu tuzilmaga ko'ra, investorlar investitsiya shartlari va shartlariga muvofiq kelishilgan to'lovlar evaziga investitsiyalarni boshqarishda o'zlarining agenti sifatida fond menejerini tayinlaydilar. Agentlik to'lovi qat’iy to'lov yoki o'zgaruvchan (fond faoliyati bilan bog'liq) sifatida oldindan kelishilgan bo'lishi mumkin. Biroq, bu qiymat aniq bo'lishi kerak. Ishonchnoma berilgan agent ishonchli vakil hisoblanadi va agar agentning beparvoligi bo'lmasa, hech narsa uchun javobgar bo'lmaydi.
Mushoraka strukturasi
Musharaka (sharikatul-inon) ikki yoki undan ko’p oʻrtasidagi sheriklik bo’lib, bunda har bir qatnashuvchi ma’lm darajadagi mablag’ bilan ishtirok etadi, foyda kelishilgan nisbatda bo’linib, zarar bo’lsa tomonlarning firmadagi ulushiga ko’ra taqsimlanadigan firma hisoblanadi.
Bunday ko’rinishda tomonlar ma’lum bir vaqt davomida investitsiya borasidaga keishuvga tuzushadi. Bunda barcha tomonlar kiritilayotgan investitsiyada o’z ulushiga ega bo’ladi., foyda taqsimlanishi oldindan kelishilgan nisbatda bo’ladi. Foyda nisbati qat’iy belgilanishi yoki firmanining faoliyatiga bog’liq qilinishi mumkin. Misol uchun, agar firma kutilayotgan foyda miqdoridan ham yuqori foyda oladigan bo’lsa, ushbu foyda tomonlardan biriga berilishi, yoki o’zaro kelishilgan nisbatda qayta taqsimlanishi mumkin. Zarar esa faqatgina tomonlarning firmadagi ulushiga ko’ra taqsimlanadi.
Islomiy jamg’armalarning strukturasi bilan tanishgandan so’ng, endi islomy fondlaring eng muhim jihati shariy nazorat jarayoni, uning tashkil etilishi bilan tanishamiz.