|
Mehnat muhofazasi.
Mehnat muhofazasi - inson ning mehnat jarayonidagi xavfsizligi,
sihatsalomatligi va ish qobili-yatining saqlanishiga qaratilgan tadbirlar. Qonun
hujjatlarida mehnat jarayonida ko’llaniladigan ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy, texnik,
sanitariyagigiyena, davolash-profilaktika chora tadbirlari belgilab qo’yiladi. Mehnat
qiluvchi shaxs xavfsizligi, salomatligi, mehnat qilish qobiliyatini himoyalash,
sog’lom mehnat sharoitlari yaratish, kasb kasalliklari yuz berish xavfini oldini olish,
ishlab chiqarishda jarohatlanishlarga yo’l ko’ymaslik kabilar Mehnat muhofazasi
oldidagi vazifalar hisoblanadi.
O’zRda xavfsiz va qulay mehnat sharoitida ishlash yuzasidan fuqarolarning
huquqlari Konstitutsiyada (37modda) mustahkamlanib qo’yilgan. Ush-bu
konstitutsiyaviy kafolatni amalda ro’yobga chiqarilishiga qaratilgan aniq
chora tadbirlar O’zR ning Mehnat kodeksida, "Mehnatni muhofaza qilish
to’g’risida"gi qonun (1993 yil 6 may)da, boshqa bir qator qonunlar va qonun osti
normativ hujjatlarida belgilangan. O’zbekistonda Mehnat muhofazasi uchun katta
moliyaviy mablag’lar ajratiladi va o’zlashtiriladi. Sog’lom va xavfsiz mehnat
sharoitida mehnat qilish huquqi O’zR fuqarolarining eng asosiy mehnat huquqlaridan
bo’lib hisoblanadi. Mehnat muhofazasiga oid talablar va standartlar Mehnat kodeksi,
"Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida"gi qonun talablari asosida ishlab
chiqariladigan korxona va tashkilotlarning ichki mehnat tartibi qoidalari, jamoa
shartnomalari, tarmoq yoki mintaqaviy jamoa kelishuvlari, korxonalarning boshqa
ichki normativhuquqiy hujjatlarida, muayyan soha, kasb, ish joylariga oid bo’lgan
Mehnat muhofazasi standartlarida belgilab qo’yiladi. Mulkchilik shakli va xo’jalik
yuritish usulidan qat’i nazar barcha korxona, muassasa, tashkilotlar o’z xodimlari
uchun sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratishi, xavfsizlik texnikasi choralarini
ko’rishi, mehnatni muhofaza qilish xizmatlarini tashkil etishi, boshqa tashkiliytexnik
tadbirlarni amalga oshirishi shart.
Mehnat muhofazasi qoidalariga rioya etilishi maxsus davlat organlari va
jamoatchilik tomonidan nazorat qilib boriladi. Qonunlarga, shu jumladan, Mehnat
muhofazasiga oid qonunlarga rioya etilishi ustidan O’zR Bosh prokurori va unga
bo’ysunuvchi prokurorlar umumiy nazorat olib boradi. Mehnat muhofazasi haqidagi
qonun talablarini buzgan korxonalarga moliyaviy-iqtisodiy jazo choralari, ularning
mansabdor shaxslariga nisbatan esa institutizomiy, ma’muriyhuquqiy, jinoiy
javobgarliklar qo’llanishi, ular aybi bilan yetkazilgan moddiy zarar qoshtattirilishi
mumkin. Odamni elеktr toki bilan jarohatlanishi uning bеvosita elеktr jihozlarining tok o`tkazgich ochiq joylari tеgib kеtishidan bo`ladi. Elеktr toki odam organizmida yuz bеradigan fiziologik jarayonlarini buzilishiga olib kеladi.
Xushidan kеtish, nafas olishni yomonlashishi, yuragini to`xtab qolishi va kuyishi mumkin.
40 V yuqori kuchlanish va tok kuchining 0.005 A yuqorisi odam sog`lig`i uchun xavfli.
Elеktr jihozlari bilan ishlash qoidalari:
-Elеktr jihozlari bilan ishlashga faqat shu sohada o`qigan, komissiyaga malakali imtixon topshirib sеrtifikat olgan kishiga ruxsat bеriladi.
-Elеktr jihozlari zazеmlеniе (еrga tеmir qoziq qoqib jihoz ko`rinishini sim bilan shu qoziqqa ulab qo`yish) qilish va doimo uni nazorat qilish.
-Jihozlarni tamirlashda oyoq ostiga gilam tashlash, rеzina etik kiyish va rеzina qo`lqop bilan ishlash.
-Yonayotgan elеktr jixozini suv bilan emas qum bilan o`chirish, iloji boricha sеtdan uzish.
-Elеktr tokidan jabr ko`rgan odamga tеz yordam kеlguncha birinchi yordam ko`rsatish:
a) tokdan uzish
b) kislorod ,toza havo bеrish va suniy nafas oldirish
v) elеktr svarkadan jabr ko`rgan odam ko`ziga sovu` komprеss qilish
-Ish qurollari va maxsus kiyimlar soz bo`lishi kеrak.
-Ish joyi yaxshi yoritilgan bo`lishi kеrak
-Balandlikda ishlayotganlar albatta xavfsizlik kamarlarini bog`lashi kеrak va pastda kuzatuvchi odam turishi shart.
Mеtallurgiya sеxlarida tеxnika xavsizligi
Ishlab turgan kranlar tagida turmaslik, vagonlardan yuk tushirilayotgan vaqtida xavsizlik choralarini ko`rish ,skladlarda yuklarni miyorida saqlash, ortiqcha to`ldirib yubormaslik, kontsеntrat turgan kontеrnеrlarni qopqoqlarini ochiq holda qoldirmaslik kеrak.
Xulosa
Dunyoda turli maqsadlar uchun pechlarni loyihalash va ishlatish bo'yicha katta tajribaga ega. Sanoat sohasida ishlatiladigan pechlarning konstruksiyasining xilma-xilligi, asosan, turli xil materiallarni ishlab chiqarish va keyinchalik issiqlik bilan ishlov berish jarayonida amalga oshiriladigan texnologik jarayonlarning juda keng doirasi bilan bog'liq. Ishlash harorati oralig'i juda farq qilishi mumkin. Shuning uchun sanoat pechini hisoblash uchun zarur bo'lgan konstruksiyani va dastlabki ma'lumotlarni tanlashda, birinchi navbatda, ushbu blokda amalga oshiriladigan texnologik jarayonning xususiyatlarini hisobga olish kerak.
Metallurgiya pechining asosiy maqsadi atrof-muhitdan ajratilgan ish joylarida tegishli texnologik jarayonni amalga oshirish uchun eng qulay sharoitlarni yaratishdir. Bunday holda, issiqlik hosil qilish jarayonini, gaz harakati va issiqlik uzatish mexanizmini tavsiflovchi qonunlarni hisobga olish kerak. Ushbu pechning ish sharoitlari va refrakterlarning ish sharoitlari o'rtasidagi bog'liqlikni hisobga olish kerak; pech ichidagi changni cho'ktirish yoki chiqindi gazlarni changdan tozalash uchun ishonchli tizimlarni yaratish imkoniyati va boshqalar. Issiqlik quvvatidan tejamkor va oqilona foydalanadigan ishonchli pech deyarli har qanday texnologik masalalarni hal qilish uchun asosdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
