Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika univyersiteti

14-amaliy mashg‘ulot. Pulpa tarkibidagi oksidlangan va oksidlanmagan temir miqdorining tahlili.

Gidrometallurgiya

Gidrometallurgiya (gidro... va metallurgiya) — kimyoviy elementlarning suvdagi Eritmasi yordamida xom ashyo (ruda va baʼzi sanoat chiqindilari)dan rangli metallarni ajratib olish. G. birin-ketin bajariladigan quyidagi texnologik yumushlarni uz ichiga oladi: rudaga mexanik ishlov berish, kimyoviy ishlov berish, cho‘ktirish (tindirish), metallni ajratib olish. Rangli metallarni ajratib olish uchun xom ashyo maydalanadi, maydalangan xom ashyo xlorlovchi, oksidlovchi va qaytaruvchi muhitlarda kuydiriladi, qovushtiriladi, so‘ngra Erituvchi birikma bilan ishlanadi. Natijada pulpa (maydalangan rudaning Erituvchi bilan aralashmasi) hosil bo‘ladi. Erituvchi birikma sifatida sulfat kislota, soda, o‘yuvchi natriy, ammiak, sianid va xloridlar, natriy sulfid va b. nin g suvdagi Eritmasi ishlatiladi. Erituvchi birikmadagi metall Eritmalari shlam (tarkibida metall bo‘lmagan mayda qo‘shimchalar) dan ajratiladi. Buning uchun pulpa quritiladi, so‘ngra tindirish qurilmalari va filtrlarda yuviladi. Erituvchi birikmadagi metall Eritmalari chanlarda (krestovina va kurakchalar o‘rnatilgan val yordamida) va kimyoviy usul bilan (rux, alyuminiy kukunlari taʼsir ettirib) cho‘kmagan zarralar va zararli qo‘shimchalardan tozalanadi. Metall va uning birikmalari Eritmadan cho‘ktirib olinadi. Bu jarayonda elektroliz, sementitlash, sorbsiya (ion almashuvchi qatronlar yoki kumir yordamida), suyuq ekstraksiya (organik Erituvchilar yordamida) usullari tatbiq etiladi. Cho‘kindi metall va uning kimyoviy birikmalari qayta ishlanib, toza metall (mis, rux, kumush, oltin va b.) yoki shunga yaqin mahsulot olinadi. Buning uchun cho‘kindi qayta kristallanadi, bug‘ga aylangunga qadar qizdiriladi, qayta Eritiladi va elektrolizlanadi. G. usulida oltin, mis, qo‘rg‘oshin, rux, volfram va b. rangli metallar olinadi (qarang Asl metallar. Gidroliz, elektroliz).