Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika univyersiteti

Ozuqa muhitlarini qullash
Geokimyoviy faol mikroorganizmlarni ajratib olish uchun yangi ozuqaviy muhitlar ishlab chiqarildi. T.Ferrooxidans va B.megaterium mikroorganizmlarining sanoatda biotexnologik jarayonlarda oltinni ajratib olishda qo’llaniladigan kulturalari ajratib olindi. Saqlashning yangi usullari ishlab chiqarildi va ularda mikroorganizmlarning Uzoq muddat saqlanishidan tashqari oksidlash faolligi, adaptatsion va rivojlanish hususiyatlari saqlab qolindi.
Oltin Erituvchi bakteriyalar uchun yangi ozuqaviy muhit ishlab chiqarildi, unda oltinning OIF larning sian chiqindilaridan bakterial ishqorlanish texnologiyasida qo’llab va oltin Erituvchi Bacillus urug‘iga mansub bakteriyalarni ajratib va kultivirlash imkoniyati yaratildi.
O‘zbekistonda oltinmishyakli konsentratlardan oltinni bakterial ajratib olish uchun laboratoriya texnologik reglamentlari ishlab chiqarildi, ruda va OIF larning chiqindi sian oqavalaridan B. Megaterium yordamida texnologik usullar yaratildi. T. Ferrooxidans ning ishlab chiqarishdagi kulturalarining fiziologik hususiyatlari bilan asosiy texnologik jarayonlarning ulchov parametrlari, konsentrat va mineralogik mahsulot bilan bog‘liklik aniqlandi. Oltinmishyakli konsentratlardan kattalashtirilgan laboratoriya sharoitlarida oltinning bakterial ochish texnologiyasi sinaldi va bakterial ishlovdan keyin oltinning sianlashdan keyingi ajralib chiqishi 82-92% foizni tashkil qildi.
Kovuldi konining rudalaridan oltinni bakterial ishqorlash usuli bilan tajriba-sanoat sinovlari shuni kursatdiki, geterotrof mikroorganizmlar yordamida, haqiqatdan ham oltin ajratib olish mumkinligini. Ushbu tajriba qullanma OIF lar uchun oltinni ruda va sianlash chiqindilaridan ajratib olishga tavsiya etildi.
Ajratib olingan sianlarga chidamli geterotrof bakteriyalari sianidlarni faol ravishda parchalab, OIF larning oqava chiqindi suvlarini tozalashga tavsiya etilib, keyinchalik OIF larning iqtisodiy jihatdan qimmatli xlorlash usulidan voz kechish mumkinligini tavsiya etildi. OIF larning bakterial oksidlanishdan keyingi Eritmalari va sanoat chiqindilaridan nodir metallarni faollashgan biosorbentlar yordamida ajratib olish tavsiya etildi, bunda oltin ajratib olinishi 72-82% foizni, kumushni ajratish - 52-58% foizni tashkil etdi.