|
Ishni bajarishga yo‘riqlar
.
Kontaktli o‘t oldirish tizimiga TXK
O„t oldirish tizimidagi uzgich-taqsimlagich ko„p xizmat talab etadi,
chunki uning ishqalanuvchi qismlarining yeyilishi sababli doimiy
moylashni talab etadi.
Taqsimlagichning qopqog„ining ifloslanishi va yuqori kuchlanishli
o„tkazgichlarning uyalariga zich o„tirmasligi qopqoq sirtining shikast-
lanishiga yoki izolatsiyaning yo„qolishiga olib keladi. Katta qiymatli (3-4
A) to„kning tez-tez uzilishi, uzgichning kontaktlarining kuyishiga sabab
bo„ladi.
Kontaktli o„t oldirish tizimidagi taqsimlagichni dvigateldan yechib
olinib, sirti tozalanadi; qopqoqning ichki yuzasi tozalanadi; kontaktlarning
holati va tutashish holatidagi o„t oldirishni ilgarilatish burchagi va o„t
oldirishni ilgarilatish avtomatining ishlashi tekshiriladi: fils, richagning
o„qi va mushtchali vtulkasi moylanadi.
Kontakt – tranzistorli o„t oldirish tizimining taqsimlagichini
avtomobildan yechib olmasdan, changdan tozalanadi. Qopqog„ini yechib
olib, ichki yuzasi, kontaktlari tozalanadi, podshipniklari, fils, richagcha
o„qi va mushtli mufta moylanadi.
MATIZ avtomobillarining o„t oldirish tizimi 12.1-rasmda keltirilgan.
Kontaktli va kontakt-tranzistorli taqsimlagichlarni avtomobil 45-50 ming
km masofani bosib o„tgandan so„ng avtomobildan yechib olinib,
chuqurlashtirilgan texnik xizmat ko„rsatiladi.
Zamonaviy
avtomobillarda,
shu
jumladan
UZDAEWOO
avtomobillarida ham, magnit-elektr datchikli, kontaktsiz-tranzistorli -
(TICO), kontaktsiz-optik datchikli, elektron boshqaruv blokiga ega
bo„lgan (MATIZ) va magnit-elektr datchikli, elektron boshqaruv blokiga
ega bo„lgan (NEXIA) o„t oldirish tizimlari ishlatilmoqda. MATIZ
avtomobilining o„t oldirish tizimining tuzilishi, tashxislash va TXK
to„g„risida qisqacha ma‟lumot berishni lozim topdik.
58
12.1-rasm. MATIZ avtomobilining o„t oldirish tizimi:
1-o„t oldirish g„altagi; 2-o„t oldirish svechasi (shami); 3-markaziy tok
o„tkazgich; 4-svechalarga tok o„tkazgichlar; 5-tayanchli qisqich;
6-mahkamlovchi qisqich; 7-taqsimlagich; 8-mufta; 9-zichlagich;
10-korpus; 11-o„q; 12-fiksator; 13-optik datchik; 14-plastina;
15-vtulka; 16-teshikchali disk; 17-qopqoq; 18-ekran; 19-rotor;
20-qopqoqning zichlagichi; 21-taqsimlagichning qopqog„i
59
MATIZ avtomobilining o„t oldirish tizimi akkumulyator batareyasi, o„t
oldirish g„altagi, optik datchikli taqsimlagich, to„k o„tkazish simlari va o„t
oldirish svecha (sham) laridan tashkil topgan. Tizimidagi optik datchik
birinchi silindrdagi porshenning silindrda harakatlanishi va tirsakli valning
burilishi haqidagi ma‟lumotni (signalni) elektron boshqaruv blokiga (EBB)
uzatib, EBB o„t oldirish g„altagidagi birlamchi chulg„amni o„z vaqtida
uzib-ulashi hisobiga o„t oldirish tizimining boshqaradi.
12.2-rasm. Optik datchik:
f-optik datchik; j va k –fotodiodlar; i-teshiklar; h-o„yiqcha; g-disk;
I va m – signallar, EBB-elektron boshqaruv bloki.
Taqsimlagichdagi optik datchik (f), tirsakli valni burilish burchgini
aniqlovchi 54 ta teshikchalari (i) va porshenni yuqori chetki nuqtada
(YuChN) joylanishini aniqlovchi o„yiqchasi (h) bo„lgan disk (q) dan,
tirsakli valning burilish burchagi haqida EBB ga signal (I) yuboruvchi
fotodiodlar (j) dan, porshenni YuChN da joylashishi haqida EBB ga signal
(m) yuboruvchi fotodiodlar (k) dan iborat,12.2-rasm.
60
12.1-jadval
Elektron boshqaruv bloki (EBB) markaziy boshqaruv tizimi hisoblanib,
priborlar jamlamasi (shitogi) ostiga joylashtirilgan. EBB turli xil
datchiklardan signallarni qabul qilib, tizimlarni boshqaradi va diagnostika
qiladi.
Elektron
boshqaruv
bloki
(EBB)
1.Akkumulator
batareyasining
kuchlanishi.
2.O„t
oldirish qulfini
ulash.
3. Kislorod datchigi.
4.Sovitish suyuqligining
harorat datchigi.
5.Drossel
to„sgichining
holatini aniqlovchi dat-
chik.
6.Kiritish kollektoridagi
absolut bosim datchigi.
7.Kiritish kollektoridagi
havo haroratini aniqlash
datchigi.
8.Avtomobil
tezligini
aniqlovchi datchik.
9.Optik datchik. Porshen-
ni (
YuChN
) da joylashi-
shini aniqlovchi.
10.Optik datchik. Tirsakli
valning burilish burcha-
gini aniqlovchi.
11. Bug„latkichning
termorezistori.
12. Rul
kuchaytirgichining
bosimini ulagichi.
13. Konditsioner ulagichi.
14. Faralar ulagichi.
15. Diagnostika.
16. Massaga ulash tizimi.
17. Detonatsiya datchigi.
1. Forsunkalar.
2. Yonilg„i nasosi.
3. O„t oldirish g„altagi.
4. Salt ishlashni nazorat
qilish klapani.
5.
Sovitish
tizimining
elektr yuritmali parragi.
6. Bosh rele.
7.
Benzin
bug„larini
yutish solenoidi.
8.
Nosozliklar
haqida
xabar beruvchi nazorat
chirog„i.
9. Nosozliklarning
diagnostika kodi.
10. Drossel to„sgichining
holatini
aniqlovchi
datchik.
11.
Tirsakli
valning
aylanish chastotasi haqida
signal.
12. Karterni shamolltish
solenoidi.
61
O„t oldirishni ilgarilatish burchagini aniqlash uchun stroboskopdan
foydalaniladi, 12.3-rasm.
Do'stlaringiz bilan baham: |
