Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti stansiya va podstansiyalarning elektr jihozlari

5.2. Ajratgichlarni tanlash

Ajratgichlar quyidagicha tanlanadi:

qurilmaning kuchlanishi bo‘yicha U_qur≤U_nom
tok bo‘yicha

konstruksiyasi, urnatish turi bo‘yicha;
elektrodinamik turg‘unligi bo‘yicha

bunda i_pr.s, I_pr.s—q.t. ning parron o‘tuvchi chegara toki (amplituda va ta’sir etuvchi qiymatlari);
termik turg‘unligi bo‘yicha

bunda B_k—hisob bo‘yicha issiqlik impulsi, kA²·s; I —termik turg‘unlikning chegara toki; t —termik turg‘unlik chegara tokining o‘tish davomiyligi.
Qisqa tutashtirgichlar ham o‘sha shartlar asosida tanlanadi, faqat yuklama tokiga tekshirilmaydi.

9-jadval

Xisobiy parametrlar		Ajratkich parametrlari
Unom (kV)		Unom (kV)
Inom (A)		Inom (A)
izarb (kA)		izarb

5.3. Tok transformatori tanlash

Tok transformatorini tanlash uchun, avvalo transformator turi aniqlanadi (qurilgan yoki alohida turadigan), bu o‘z navbatida oldindan qabul qilingan uzgich turiga bog‘liq. Kam hajmli moyli uzgich o‘rnatilganda alohida turadigan tok transformatori ishlatiladi. Tok transformatorini tanlash yig‘ma jadval bilan yakunlanadi.

10-jadval

Ko‘rsatkich	TT hisob ko‘rsatkichi	TT katalog ma’lumoti	Tanlash sharti.
Nominal kuchlanish, kV			Uish ≤ Unom
Uzluksiz tok, A			Iish ≤ Inom
Dinamik chidamlilik nominal tok, kA			Iz ≤ idin
Temik chidamlilik, kA^2∙s			Bk ≤

Tok transformatori barcha yuqori voltli uzgichlar zanjirida tanlanadi. OTQ-I va OTQ-2, tarmoqlarida o‘rnatilgan tok transformatori uchun ikkilamchi yuklanish bo‘yicha tekshiriladi (aniqlik sinfi tekshiruvi). Bajariladigan sharti birikib tekshiriladi:

S_2.his ≤ S_2.nom (37)

Tokli zanjirning induktiv qarshiligi yuqori emas, shuning uchun
Z₂  r₂. ikkilamchi yuklanish uskunalar qarshiligidan simlar birikmasi va qarshilik o‘tkazish kontaktidan iborat:

r₂=r_quril + r_pr + r_k. (38)

Uskunalar qarshiligi quyidagicha ifodalanadi r_quril = S_nom / I₂², bunda S_quril – uskunalar iste’moldagi quvvat; I₂ – uskunaning ikkilamchi nominal toki 5A ga teng.

Kontaktlar qarshiligi ikki- uch uskunada 0.05 Om deb olinadi va ko‘proq uskunalarda 0.1 Om deb qabul qilinadi. Birikkan simlar qarshiligi ularning kesimi va uzunligiga bog‘liq. Tok transformatori tanlangan aniq sinfda ishlashi uchun ushbu shartga chidab berishi lozim:

r_quril + r + r_k  Z_2nom, (39)

bunda r_pr = Z_2nom - r_quril - r_k.


(40)

r bilib birikkan simlar kesimidan aniqlash mumkin:

bunda  - simning solishtirma qarshiligi. Mis tolali simlar (=0.0175) ikkilamchi zanjirning asosiy va yordamchi uskunasida (ishlatiladi) agregati 100MVt va yuqori quvvatli elektr stansiyada ishlatiladi, hamda yuqori kuchlanishli 220kV va undan yuqori nimstansiyalarda qo‘llaniladi. Boshqa holatlarda ikkilamchi zanjirda alyumin tolali simlar (=0.0283) qo‘llaniladi; l_hisob – hisob uzunligi, tok transformatori sxemasiga muvofiq. Uchta TT yulduzga ulangan, l_hisob = l, bunda l – TT o‘rnatilgan joydan uskunaga qadar masofa. Ikkita TT to‘liq bo‘lmagan yulduzga ulangan, l_hisob =l3, bitta TT sxemasi uchun, o‘rta fazaga qo‘shilgan bo‘lsa (B fazasi) l_hisob =2l
TT dan uskunagacha bo‘lgan ulangan simlar uzunligi kuchlanish pog‘onalari uchun: 35kV … (60 - 75)m; 110kV … (75 – 100)m; 220kV … (100-150)m; 500kV … (150-175)m. deb qabul qilish mumkin.
Mexanik mustahkam mis simlar birikishi kesishmalari 2,5 mm dan kam bo‘lmasligi lozim
Nazariy qismda uskunalarning tok transformatoriga ulanish sxemasi keltirilgan (yulduz, to‘liqmas yulduz).