|
Tayanch so‘z va iboralar: - 1. Kesish rejimini tayinlash uslubi. Kesishning optimal rejimi haqida tushuncha.
- Metallarga stanoklarda mexanik ishlov berishda eng muhim texnologik shart sifatida kesish rejimi ko'rsatiladi.
- Kesish rejimi—kesish jarayonini ifodalovchi bir qator ko‘rsatkichlarning miqdoriy qiymatlari majmuasi bo‘lib, ularga shu jarayonning texnik-iqtisodiy parametrlari chambarchas bog‘liqdir; bunday ko‘rsatkichlarga kesish chuqurligi (t), surish (s), kesish tezligi (v), kesuvchi asbob kesuvchi qismining geometrik parametrlari (α, β, γ, δ, φ, φ1, ε, α1, γ1, λ) va turg’unligi (T), shunungdek, kesish kuchlari (Pz, Px, Py), quvvati (Ne, Nel.dv.) va boshqalar kiradi.
- Kesish rejimining xarakteristikasi berilgan konstruksion material-ning kesib ishlanuvchanligi orqali ifodalanadi. Materialning kesib ishlanuvchanligi o'z navbatida ishlanayotgan zagotovka va kesuvchi asbob materialining fizik-kimyoviy xossalari, asbob kesuvchi qismining geometrik parametrlari va kesish rejimi elementlarining optimal qiy-matlari, kesuvchi asbobning yedirilish kattaliklari va turg'unligiga bog'liq bo'lib, materialga ishlov berishda ish unumdorligi va ishlangan yuza sifatini chegaralovchi xarakteristikalar ko'rinishida namoyon bo'ladi. Odatda kesib ishlanuvchanlikni baholashda ishlov berishni amalga oshi-rishdagi sarf-xarajatlarning minimal qiymatlariga mos keladigan kesuvchi asbobning turg'unligi Tva uni ifodalovchi optimal kesish tezligi - V hisobga olinadi.
- 1. Kesish rejimi elementlari. 2. Kesish tezligi. 3. Kesish chuqurligi. 4. Siljish qiymati. 5. Asosiy texnologik vaqt. 6. Optimal rejim. 7. Tokarlik yo'nish va keskichlar.
- ttan. ni kamaytirishning asosiy rezervi stanoklarda bajariladigan ishlarni avtomatlashtirish (programmali dastur bo'yicha boshqariladigan -PDBB- stanoklami, avtomatlashtirilgan tezda qayta sozlanuvchi modullar, sistemalar va ishlab chiqarishlami yaratish) va v, s, t laming optimal qiymatlarini tanlash orqali tQ ni pasaytirishdir.
- Ishlov berishning optimal rejimini aniqlashning bir necha usullari mavjud bo'lib, ularni quyidagi guruhlarga birlashtirish mumkin:
- 1) v, s, t, T larni analitik va grafik usullar bo'yicha hisoblash. Bunday ishlov berish xarakteri (xomaki, yarim toza, tozalab, nafis) va ishlov berish sharoiti (sovitish-moylash suyuqliklarini qo'llash, kesuvchi asbob kesuvchi qismining geometrik parametrlari, stanokning bikrligi, aboblami o'matish va boshqalar) hamda ishlanayotgan zag- otovka va kesuvchi asbob materiallarining xossalari QB , E, tE va boshqalarni hisobga oluvchi empirik formulalardan foydalaniladi.
- Bu holda kesib ishlov berishning kam sarf va eng qulay chiqamiz masalasi yechiladi.
- 2)Kesish rejimi ko‘rsatkichlarini ma’Iumotnomalardan tanlash.
- 3)Kam sarfli va eng qulay kesish rejimi masalasini maxsus dasturlardan foydalanib EHMda yechish. Kesish rejimi xarakteristikasini optimallashtirish o‘z navbatida loyihalash ishlarini avtomatlashtirish sistemasi (LIAS) va ishlab chiqarishni texnologik jihatdan tayyorlash bo'yicha umumiy avtomatlashtirish sistema (ITJAS) larining ajralmas qismi bo'ladi.
- Kesib ishlov berishning eng qulay rejimi eng' yuqori ish unumdorligiga erishishni ko'zda tutib, bunda u iqtisodiy jihatdan eng yuqori ko'rsatkichlarga mos keladi.
- Kesish rejimini maxsus ma’lumotnomalar bo'yicha tayinlash quyidagi tartibda olib boriladi:
- 1)Ishlov berish uchun qoldirildan qo'yim (pripusk) qiymati va operatsiyaning maqsadi hisobga olinib kesish chuqurligi t va surishning yo'l qo'yilishi mumkin chiqamiz maksimal miqdori s tanlab olinadi. Odatda qo'yim (pripusk) oxirgi operatsiyalar uchun 0,5 mm dan ortiq bo'lmaydi, oraliq operatsiyalar uchun esa 0,5...5 mm, tayyorlov operatsiyalari uchun 5 mm dan ko'p emas. Agar qo'yim 7 mm gacha bo'lsa, uni keskich bilan bir o'tishda, agar 7 mm dan ortiq bo'lsa, ikki yoki undan ortiq o'tishlar mobaynida kesib ajratiladi. Oxirgi operatsiyalar surishning s<0,1 mm/ayl, oraliq operatsiyalar esa s=0,1...0,4 mm/ayl, boshlanghch (tayyorlov) operatsiyalar s=0,4...0,7 mm/ayl qiymatlarida bajariladi. Og'ir stanoklarda kesib ishlashda kesish chuqurligi va surishning qiymatlari mos ravishda 30 mm gacha va 1,5 mm/ayl gacha yetishi mumkin.
- Tanlangan surish qiymati stanok surish qutisi beradigan surishlar qatoridagi qiymat bilan solishtiriladi.
- Kesish tezligi quyidagi empirik formula bo'yicha hisoblanadi:
-
- yoki ma’lumotnoma jadvallaridan olinadi va uning qiymati bo'yicha aylanish chastotasi yo'nishda
- bo'yicha aniqlanadi. Aylanish chastotasining ishchi qiymati n. stanok tezliklar qutisi beradigan qator qiymatlari bilan solishtiriladi.
- 3)So'ngra tezlikning ishchi qiymati aniqlanadi:
- 4) Keskichning turg‘unligini quyidagi tenglama bo‘ yicha:
- va topilgan qiymat tanlangan oraliq T>=30 ... 45 min dan chiqmasligi lozim.
- 5) Kesish kuchi quyidagi tenglama bo'yicha hisoblanadi:
- 6) Aylanish momenti
- formulasidan aniqlanadi.
- 7) Effektiv quvvat (bunda Stanok bosh harakat yuritmasining elektr dvigateli quvvati
- formulasi bo'yicha hisoblanadi (bunda - bosh harakat yuritmasi mexanizmining f.i.k.).
- 8) Tayinlangan kesish rejimining reglamenti mehnatni me ’yorlash va iqtisodiy jihatdan baholashda qo’lladigan texnik-iqtsodiy ko‘rsatkichlar orqali ifodalaniladi. Bunday ko'rsatkichlarga asosiy texnologik vaqt:
-
- bir zagotovka ustida bir operatsiyani bajarish uchun sarf chiqamiz vaqt tdona, shuningdek smena davomida tayyorlangan detallar soni:
- bir smena davomida kerak bo‘ladigan asboblar soni:
-
- hamda sarf etiladigan energiya miqdori:
- kiradi (P, N; t, mm; s, mm/ayi; D, mm; p, kg/m3).
- Kesuvchi asbobning turg‘unligi va ishlay olish qobiliyatini oshirish uchun quyidagi yo'llardan foydalaniladi:
- 1) Kesishning optimal rejimlarini qo‘llash. Optimal rejim kesish rejimining shunday variantiki, bunda hisoblangan yoki tayinlangan kesish parametriari:
- a) mavjud metall kesuvchi dastgohda amalga oshirilishi mumkin;
- b) barcha cheklovchi omilar (nmax va nmin, ishlov berishning aniqlik
- chegaralari, ishlangan yuzaning sifati, kesuvchi asboblair bilan smena mobaynida ta'minlanganlik me’yori)ning talablarini qoniqtira oladi.
- 2) Optimal geometrik parametrlarga ega chiqamiz asboblardan foydalanish.
- 3) Sovitish-moylash moddalaridan samarali foydalanish;
- 4) Yuqori sifatli asbobsozlik materiallarini qo’ishish;
- 5) Asbob kesuvchi qismi yuzalarini maxsus termik ishlash va qoplamalar bilan qoplash;
- 6)Asbob kesuvchi qismining qattiqligi va ishqalanishga chidamliligini oshirish maqsadida elektr uchqun yohud lazer vositasida ishlash, yoki elementar zarrachalar oqimi bilan nurlantirish;
- 7) Kesuvchi asbob konstruksiyasini takomillashtirish;
- 8) Asbob ishchi yuzalarini sifatli va aniq chaodash va dovodka qilish;
- 9) Zavod sharoitlarida kesuvchi asboblardan ratsional va samarali foydalanish.
Do'stlaringiz bilan baham: |
