Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali konchilik ishi va metallurgiya fakulteti

GARMONIK ELEKTROMAGNIT TEBRANIS’HLAR. TOMSON FORMULASI. Mexaniq tebranishlar bilan elektrik tebranishlarning o‘zaro o‘xshashligi matematik tenglamalarda o‘z ifodasini topgan. Konturdagi tebranish tenglamasini aktiv qarshilik berilmagan hol uchun topaylik: buning uchun shartlashib olaylik: kondensatorni zaryadlovchi tok musbat unda


; (1)

Bu holda 1- 3- 2- zanjir uchun Om qonunini ifodasini topamiz.

; (2)

Bizda R=0,  ,  ; Bu qiymatlarni (2) qo‘ysak

, ёki  ; (3)

, десак  ;

Buni quydagicha yozamiz.  ; (4)

Agar (4) tenglamadan


; deb olsak (5)

(4) tenglama quyidagicha bo‘ladi.

; (6)

bizga ma’lum bo‘lgan mexaniq tebranish formulasini beradi. Ideal sharoitda R=0 da (=0 da ham so‘nmaydigan tebranish olamiz.

, yoki  , bu Tomson formulasi (- so‘nish koefitsenti ya’ni  ; ga teng. Demak R- qancha katta bo‘lsa, shuncha tebranish so‘nishi ko‘p bo‘ladi. bu tenglamaning yechimi quyidagicha bo‘ladi.


 (7)

Demak kondensator qoplamlarida zaryad chastotasi garmonik qonun bo‘yicha (5) tenglamadagi ifoda bilan aniqlanar eqan.