Islom Karimov nomidagi tdtu olmaliq filiali "Konchilik ishi va metallurgiya fakulteti"

Islom Karimov nomidagi TDTU Olmaliq filiali

"Konchilik ishi va metallurgiya fakulteti"

" Umumkasbiy va iqtisodiy fanlar " kafedrasi

Mustaqil ish

Guruh: 3-17 Met

Bajardi: Bozorov I.

Qabul qildi: Rizqulov X.

Mavzu: Ishlab chiqarishda yoritish va uning me'yorlari.

Nomozov Mansur

1

Yoritish manbalari, turlari, usullari

2

Tabiiy yoritish

3

Sun'iy yoritish

4

Sun'iy yoritish manbalari

Reja:

Nomozov Mansur

1

Inson hayoti uchun yorug’lik katta axamiyatga ega bolib, ozini orab turgan muxit tog’risidagi axborotlarni 90% dan koprog’ini inson korish sezgilari yordamida oladi. Korish a'zolari, uskuna va jixozlar ishini boshqarishda, texnologik jarayonlarni nazorat qilishda ishlab chiqarishda xilma-xil ishlarni bajarish uchun keng kulamda foydalaniladi. Bu esa uz navbatida ma'lum bir yoritish sharoitlarini yaratishni talab kiladi.

Yoritish tizimi togri tashkil etilgan ishlab chiqarishda shikastlanishlar oldi olinadi, umumiy ishchanlik kobiliyati ortib, yaxshi kayfiyat baxsh etadi.

Misol uchun kupgina ilmiy tekshirish institutlarining ma'lumotlariga karaganda, qurish a'zolari yordamida bajariladigan ishlarda yoritilganlikni meyorda yoki undan ortik bolishiishlovchilarning ishchanlik kobiliyatini 10 - 20% ortishiga, sifatsiz maxsulot tayyorlashni esa 20% ga kamayishiga va ishlab chiqarishda baxtsiz xodisalar sonini 30% ga pasayishiga olib kelishi aniqlangan.

Tabiiy yoritish.

Tabiiy yoritish manbai quyosh. Ishlab chiqarish korxonalarida yaxshi sanitariya va gigienik sharoitlar yaratish maqsadida xamma ishlab chiqarish binolari, ma'muriy va maishiy binolar kunduz kunlari tabiiy yoruglik bilan ta'minlanishi talab qilinadi.

Yer yuzasiga tushadigan umumiy quyosh nuri energiyasining 52% ga yakinini kozga korinadigan nurlar, qolganlari kozga korinmaydigan nurlar, shundan 43% ni infraqizil nurlar, 5% esa Ultra binafsha nurlar tashkil etadi.

-Korxona binolarini tabiiy yoritishning quyidagi usullari mavjud:

-Agar korxona binolaridagi ishlab chiqarish urinlari derezalar yordamida yoritilsa yon tomondan;

-Agar tomda ornatilgan yoruglik tushadigan tuynuklar yoki derezalar yordamida yoritilsa yuqoridan yoritish

-Agar ikkalasi va sun'iy Yoruglikdan foydalanilsa murakkab yoritish deyiladi.

Sun'iy yoritish.

Sun'iy yoritish manbai elektr energiyasi xisoblanadi.Ish urinlari yuzalarini tungi paytlarda sun'iy yoritishdan foydalaniladi.

- ishlatilishiga kura sun'iy yoritish quyidagilarga bulinadi:

- ishchi

- avariynoe (buzilish ruy berganda)-akkumulyator, ya'ni ichki rezervdan

- odamlar va moddiy boyliklarni evakuasiya qilishda

- qoriqlash uchun muljallangan (qorovul) sun'iy yoritishning quyidagi usullari mavjud:

- umumiy, maxalliy, murakkab

Umumiy yorotishdan tashkari maxalliy yoritish qoshimcha tarzda ishlatiladi, bu ota aniq ishlarga ishlatiladi.

Maxalliy chiroqlar kochma va muxim xolda boladi. Maxalliy chiroqlar yordamida 90 % yoritilsa, 10% umumiy chiroqlar yordamida yoritiladi.

- Ish urinidagi yoritilganlikning me'yoriy kiymatlari, bajariladigan ishdagi eng kichik detalning ulchamiga, yoritish usuliga, yoritish manbasiga, turiga bogliq. Sun'iy yoritishdan oqilona foydalanish bilan birgalikda ruxsat etilgan iqtisodiy sarfini xam xisobga olish kerak boladi.

Sun'iy yoritish manbalari.

Sun'iy yoritish manbalari sifatida choglanish va gazorazryadli (lyuminessent) chiroqlar qollaniladi. Choglanish chiroqlarida yoYoruglik manbai sifatida qiyin eriydigan metall volfram tolalarining 25000 0S dan ortik xaroratda kizib choglanishi natijasida xosil boladigan Yoruglik oqimidan foydalanilgan.

Gazorazryadli chiroqlar xozirgi vaktda sanoat korxonalarida kuplab qollaniladi. Bunday chiroqlarga kurinadigan nurlanish gaz va metall buglarining elektr zaryadlari yordamida vujudga keladi. Bu lampalar past va yuqori bosimli boladi.

Past bosimli gazorazryad chiroqlar (trubkasi ichidagi bosim 400 Pa ga yakin) lyuminessent chiroqlar deyiladi. Bular ichidagi lyuminforning tarkibiga kura xar xil rangda boladi. Kupincha OK rangdagi (LDS), (LB), kunduzg Yoruglikka yakin Yoruglik beradi.

Xulosa.

Ishlab chiqarish xonalarini yoritishda mexnat muhofazasi quyidagi talablarni kuyadi: ish joylari bir tekisda yoritilib etarli bolishi va bajariladigan ishning qurish xususiyatga togri kelishi, ish joylarining yoritilish darajasi, turli narsalardan soya tushmasligi, ishlovchilarni kuzini kamashtirmasligi, ish predmetlari va narsalar yaltirab ishlovchilarning dikkatini chetga tortmaydigan bolishi, shuningdek yoritilgan ish joyi bilan atrof-tevarak bir-biridan keskin fark kilmasligi; yoritgichlardan tushayotgan yoruglik nuri togri yonaltirilgan bolishi shart.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. Yormatov G. va Isomuxammedov Yo. – Mexnat muhofazasi. Toshkent. "Mexnat", 2002 y.

2. Юдин Э.Я. – Oxрана труда в машиностроении. M. 1983 г.

3. Oрлов Г. – Oxрана труда в строительстве. M. 1985 г.

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!