Islom iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar

Iroqdagi ildizlari

ISHIDning tomirlari 2003-2011-yilgi Iroq urushiga borib taqaladi.^[2] Guruhning toʻgʻridan-toʻgʻri oʻtmishdoshi boʻlmish Iroqdagi Al-Qoida (IAQ) Iroq hukumatiga va boshqa chet ellik kuchlarga qarshi boʻlgan isyonda muhim rol oʻynadi. Abu Musab al-Zarqavi boshchiligida IAQ mojaro davomida sodir etilgan eng mudhish hujumlarni amalga oshirdi. 2006-yil Zarqavining oʻlimidan keyin guruh bir necha kichik ekstremist guruhlar bilan birlashdi va oʻzini Iroq Islom Davlati (IID) deb qayta nomladi. Bu oʻzgarish guruhning keng hududlarni bosib olish va jahon islom jamiyatiga yetakchilik qilish niyatida ekanligini koʻrsatdi.
2007-yilga kelib boʻlsa gʻarbiy Iroqdagi bir necha sunniy aymoqlar guruhga qarshi chiqqanidan keyin uning faoliyati sezilarli darajada cheklandi. Bu oʻzgarishlarga IID jangchilarining egallangan yerlardagi mahalliy aholiga qilgan shafqatsiz muomalasi va sunniy aymoq boshchilarining isyonlarda qatnashmaslik uchun mablagʻ bilan taʼminlanishi sabab boʻldi. Bundan tashqari, IAQ/IIDning bir necha boshchisi AQSh va Iroq kuchlari tomonidan oʻldirilishi ham guruhni kuchsizlantirdi. 2010-yil guruh boshiga janubiy Suriyada joylashgan va AQSh boshqarib turgan qamoqxonada besh yil oʻtirib chiqqan jangchi Abu Bakr Al-Bagʻdodiy keldi.
Iroq siyosatida diniy guruhlarga boʻlgan munosabat, xususan Nuri al-Maliki hukumati tomonidan Al-Qoida va Baas tuzumining qoldiqlari bilan kurashish niqobi ostida sunniylarning repressiya qilinishi gʻarbiy Iroqda ektremizm uchun sharoit yaratdi. 2011-yilga kelib sunniylar noroziligining kuchayishi va chet ellik harbiylarning mamlakatni tark etishi IAQ/IID yana tiklanishiga imkon yaratdi. Sunniy ekstremistlar tomonidan uyushtirilgan portlatishlar soni yana bir bor koʻpaydi.