Ислам история и вероучение

Arab xalifaligi madaniyati

• Jahon Avlayorov

VII – IX ASRLARDA ARAB XALIFALIGI

Arab xalifaligi shaharlari

Arab xalifaligining tashkil topishi.

• Qadimda Arabiston yarim orolida yashab kelayotgan arablar Somoniy qavmiga mansubdirlar.
• Arabistonning yirik markazi Makka shahrida dunyoga kelgan Muhammad binni Abdulloh (570-632) bu harakatga rahnamolik qiladi. Islomni qabul qilib, Rasulullohga ergashgan uning izdoshlari O`zlarini “muslim” (musulmonlar)ning xudo oldida teng ekani , rizq-ro`zni barchaga Yaratguvhining o`zi yetkazib berishi hamda jamiyatda adolatsizlik barham topishi haq ekanini targ`ib etadilar.
• Dastavval o`z ona shahrida muvaffaqiyat qozona olmagan Muhammad 622-yil 16-iyulda Makkadan Madina shahriga hijrat qilishga majbur bo`ladi. Xuddi shu kundan boshlab musulmon Sharqida qabul qilingan hijriy yil hisobi boshlanadi. Shunday qilib, islom bayrig`i ostida Makka shahrida boshlagan tavhidlik dini targ`iboti Madinaga ko`chadi va bu shahar kurashning markaziga aylanadi.

• O’rta asrlar dunyosida juda katta iz qoldirgan,
• Mag`rib va Mashriqning ko’plab davlatlarini o’ziga
• bo’ysundirib, qudratli saltanat darajasiga ko’tarilgan
• Arab xalifaligi o’zining ijtimoiy-tadrijiy taraqqiyoti
• davomida murakkab, ziddiyatli tarixiy jarayonlarni
• bosib o’tgan. Eng muhimi, uning vujudga kelishi,
• rivojlanish sari yo’l tutishi ham g`oyatda ziddiyatli,
• alg`ov-dalg`ovli kechgan. Buning boisi shuki, VI
• asrning o’rtalariga qadar Arabiston yarim orolida
• yashagan qabila, urug`larning hayot tarzi qoloq
• bo’lib, ularning mutlaq ko’pchiligida ibtidoiy-
• patriarxal tuzum munosabatlari hukm surgan.

• Arab xalifaligi o’zining
• ijtimoiy-tadrijiy taraqqiyoti

Islom dinining yoyilishida muqaddas kitob Qur'on Karimning o'rni muhimdir. Qur'oni karim - musulmonlarning muqaddas kitobi.

• Islom dinining yoyilishida muqaddas kitob Qur'on Karimning o'rni muhimdir. Qur'oni karim - musulmonlarning muqaddas kitobi.
• Muhammad Payg’ambarimiz 40 yoshga to'lgan vaqtlarida Alloh taolo Jabroil alayhissalom orqali payg'ambarlik vahiysini yubora boshlagan. Qur'oni karimning birinchi oyati ham shu kundan nozil bo'la boshlagan. Qur'oni karimning sahifalarini jam qilish va to'liq kitob shakliga keltirish Muhammad Payg'ambar vafotidan keyin boshlangan. Bu ish xalifa Abu Bakr davrida boshlanib, xalifa Usmon davrida (644-656) yakunlanadi. Ya'ni kitoblarning barchasi jamlanib yagona kitob holiga keltiriladi. Shu boisdan u mushafi Qur'on, sahihi Qur'on (haqiqiy Qur'on) deb atalgan. Bu kitob Sohibqiron Amir Temur davrida Movarounnahrga olib kelinib, uzoq yillar Samarqandda Xoja Ahror madrasasida saqlangan. U hozirda Hazrati Imom majmuasida saqlanmoqda. Qur'oni Karimda 114 ta sura, 6236 ta oyat bor.

• Islom dinining yoyilishida muqaddas kitob Qur'on Karimning o'rni