Isitish, sovitish va kondensatsiyflash

Havo  bilan  sovitish  tabiiy  va  sunhiy  usullarda  amalga  oshiriladi.  Issiq 

mahsulotlarni  tabiiy  usulda  sovitish  jarayoni  atrof  muhitga  issiqlik  tarqatilishi 

hisobiga sodir bo’ladi. Bu usulda sovitish qish faslida samarali o’tadi. 

Suvlarni  havo  yordamida  gradirnyalarda  sovitish  sunhiy  sovitish  usulida 

amalga oshiriladi. Gradirnyada sovitilayotgan suv yuqoridan pastga qarab purkalsa, 

sovutuvchi  havo  esa  pastdan  yuqori  yo’nalgan  bo’ladi.  Bunda  suyuqlik 

temperaturasining  pasayishi  faqat  issiqlik  almashinish  hisobiga  bo’lmay,  balki 

suyuqlik bir qismining buglanishi hisobiga ham sovutiladi. 

Kimyo va oziq - ovqat mahsulotlarini atrof muhit temperaturasidan past (+4...-

60°S)  temperaturalarda  sovitish,  muzlatish  va  saqlash  uchun  sovutgichlar 

ishlatiladi. Sovutgichlarning asosiy ishchi qismi bu sovitish mashinalaridir. 

Sovitish  mashinalarida  sovuqlik  ishlab  chiqarish  uchun  gazni  siqish, 

kondensatsiyalash  va  buglanish  jarayonlardan  tarkib  topgan  teskari  aylanma 

termodinamik tsikl qo’llaniladi. 

Termodinamikaning  ikkinchi  qonuniga  binoan,  atrof  muhit  temperaturasidan 

past  temperaturagacha  sovitish,  temperaturasi  quyi  sathdan  yuqori  sathga  issiqlik 

o’tkazish bilan bogliq bo’lganligi uchun, albatta energiya sarflanishi zarur. Bunday 

issiqlik uzatish Karnoning teskari tsikli asosida amalga oshiriladi. 

Karno to’gri tsiklining energetik balansi ushbu tenglama bilan ifodalanadi: 

            

0

Q

L

Q





                                              (20) 

Karno teskari tsiklini ko’rib chiqamiz (7-rasm).