Ishqqa oid qirq qoida

2008 yil, 29 iyun, Boston. 

Boston oteligacha yaqin, juda yaqin qoldi. Bu 

vaqt ichida qattiq asabiylashganidan Ellaning 

fikrlari tamoman chalkashib ketdi. 

Mehmonxonaning kutish joyiga kirganida, 

yaponiyalik turistlar yurganini 

ko'rdi - devorlardagi rasmlarni go'yo diqqat 

bilan kuzatayotganday, aslida esa - atrofdagi 

odamlarning ko'ziga tashlanmaslik uchun - u 

yoqdan-bu yoqqa yura boshladi. Lekin 

qiziquvchanligi uni tezgina engdi. Ko'zlarini 

devordan olgan zahoti, u o'zini kuzatib 

turganini ko'rdi. 

U, barcha tugmalari taqilgan xaki (mosh) 

rangidagi ko'ylak va velvet shim kiygan edi. 

U ikki kun soqol olmagan ko'rinadi, lekin bu 

unga yarashgan edi. Qizg'ish-qo'ng'ir jingalak 

sochlari yashil ko'zlari ustiga tushib turar, bu 

---

esa unga o'ziga ishonganlik bilan birga, 

ajablanarlisi, sho'xchan tus berib turardi. 

Qotmadan kelgan va ozg'in, engil va navdadek 

egiluvchan bu odam buyurtma berib 

tiktiriladigan qimmatbaho kiyimlardagi 

Devidning butkul aksi edi. Ella uning nutqida 

o'zini maftun etgan shotlandcha talaffuz 

borligini sezdi, boz ustiga kulgusi samimiy edi. 

U quvonchi va hayajonini yashirmas edi. 

Shunda Ellaning ko'nglidan, «u bilan birga 

o'tirib, bir finjondan qahva ichsa, buning 

nimasi yomon?» degan xayol o'tdi. 

Keyinroq esa bu bir finjon qanday qilib bir 

qancha finjonga aylanib ketganini, nima uchun 

u barmoqlarini o'pa boshlaganini va nima 

uchun o'zi uni to'xtatmaganini ham eslay 

olmadi. Biroz vaqtdan keyin esa hech nimaning 

ahamiyati yo'q bo'lib qoldi. U gapirar, Ella esa 

uning lablari atrofidagi chuqurchalardan kuz 

uzmay, agar men uni o'psam qanday bo'larkin, 

degan xayolda unga quloq solib o'tirardi. Soat 

o'n bir yarim bo'ldi. U faqat yozgan elektron 

---

xatlarida o'zi haqida ma'lumot bergan, yozgan 

romanidan boshqa hech nimani bilmaydigan 

erkak bilan otelda o'tirar edi. 

- Demak, jurnal topshirig'i bilan bu yerga 

keldingmi? - so'radi Ella. 

- Aslida seni deb keldim, - dedi Aziz. - 

Xatingni oldim-u, seni juda ko'rgim keldi. 

Ella hali qaytish uchun vaqt borligini tushunib 

turardi. Ma'lum muddatgacha oralaridagi 

munosabatni faqat do'stona-virtual xatlar, 

telefondagi gaplashishlardangina iborat qilib 

ko'rsatib turish mumkin edi. Birozgina noz-

karashma qilgan bo'lsa nima bo'lipti? Ha, buni 

to'xtatish mumkin edi. Toki Aziz: «Ella, 

mening nomerimga chiqishga qarshi 

emasmisan?» deb so'ramagunicha bu mumkin 

edi. 

Agar bu o'yin bo'lgan bo'lsa, ular ikkisi ham bu 

o'yinni shunga qadar o'ynashdi. Lekin bu 

savoldan keyin hammasi o'z o'rnini topdi, go'yo 

bu savol har ikkisi ham bilib turgan, lekin tan 

olmaslikka urinayotgan haqiqatni ochib 

---

qo'ygan edi. Ellaning hushi boshidan uchdi, 

sarosimaga tushdi, lekin rozi bo'ldi. U hayotda 

hech qachon bunchalik tez qaror qabul 

qilmagan edi; lekin bu taqdirdan ekanini 

anglab turardi. 

Olti yuz sakkizinchi nomer qora, qizil va 

novvotranglarda chiroyli bejalgan edi. Xona 

keng va iliq edi. Ella oxirgi marta qachon 

otelda bo'lganini eslashga urindi. Eri va 

bolalari bilan ancha ilgari Monrealga borgani 

esiga tushib ketdi. Undan keyin esa yozni 

Rodosda, o'z uylarida o'tkazadigan bo'lishgan 

edi, har kuni sochiqlarni almashtiradigan, 

kimdir begona odam ovqat pishiradigan 

joylarda yurishga hojat qolmagan edi. Otel 

nomerida Ella o'zini begona yurtda bo'lib 

qolganday his etardi. 

Balki, chindan ham shunday bo'lsa kerak. Seni 

hech kim bilmaydigan va sen ham hech kimni 

bilmaydigan joydagina bo'lishi mumkin bo'lgan 

erkinlikdan zavqlanish hissini u aynan shu 

yerda tuymayaptimi, axir. 

---

Ella xonaga kirgan zahoti asabiylashmay 

qo'ydi. Endi hech nimaning ahamiyati ham 

qolmagan edi, zero xona markazida 

qirollarnikiday hajmli karavot turardi. Karavot 

yonida Ella o'zini noqulay sezar va aybdorlik 

hissini tuyardi. U hozir o'ziga-o'zi berishi ham 

keraksiz bo'lgan, hech qanday natija 

bermaydigan savollarni berishga qarshi kurash 

olib borardi. Ular shuncha tez qovushadilarmi? 

Shunday bo'lishi kerakmi o'zi? Agar shunday 

bo'lsa, erining ko'zlariga qanday qaraydi? 

Devid o'zining sanoqsiz yurishlaridan keyin 

uning yuziga qaramagan. Aziz uning qomati 

haqida qanday xayollarga borarkan? Unga men 

yoqmasam-chi? Endi bolalar haqida o'ylashim 

mumkinmikin? Nima bo'lsa ham, ular hozir 

nima qilishayotgan ekan, uxlashayotganmikin? 

Yo televizor ko'rishayotganmikin? Agar ular 

uning hozir qiladigan ishini bilsalar, 

kechirarmikinlar? 

Uning holatini tushungan Aziz Ellaning 

qo'ltig'idan oldi va karavotdan uzoq, burchakda 

---

turgan kresloga o'tqazib qo'ydi. 

- Tinchlan, - shivirladi u. - Hozir boshingda 

ovozlar haddan tashqari ko'p. Ovozlar 

guvullayapti. 

- Afsuski, biz ancha ilgari bir-birimizni 

uchratmagan ekanmiz, - o'z ovozini eshitdi 

Ella. 

- Hech nima haddan ziyod erta yoki haddan 

ziyod kech bo'lmaydi, - e'tiroz bildirdi Aziz. - 

Barcha hodisalar o'z vaqtida sodir bo'ladi. 

- Sen rostdan bunga ishonasanmi? 

Aziz jilmaydi va peshonasidagi sochlarini nari 

qilish uchun boshini silkitdi. Keyin jomadon 

ochib, Gvatemalada sotib olgan ro'molni, 

ichida feruzarang marjoy va aylanuvchi 

kumushrang darvishlar tasviri tushirilgan qizil 

rangli dumaloq marjonlari bor kichkina 

qutichani oldi. 

Ella Azizga marjonni bo'yniga taqib qo'yishi 

uchun izn berdi. Uning barmoqlari tekkan 

joydagi terisi bilan ularning iliqligini sezdi. 

-  Sen meni seva olasanmi? 

---

- Men allaqachon seni sevaman, - dedi jilmayib 

Aziz. 

- Lekin sen meni sira bilmaysan-ku! 

- Seni sevish uchun men seni bilishim kerak 

ham emas. 

Ella xo'rsindi: 

- Bu telbalik. 

Aziz qo'llarini uzatdi va Ellaning sochlaridagi 

to'g'nog'ichlarni sug'urib oldi, keyin mehr bilan 

uni etaklab borib, karavotga o'tqazdi, sochlarini 

ohista silay boshladi. Shu alfozda u tinmay 

nimalarnidir pichirlar edi. Ella birdan tushundi: 

u duo o'qiyotgan edi. Ella hech qachon bundan 

yuksak ruhiyatni his etmagan edi. Ularning 

harakatlarida sezgiga tegishli hech nima yo'q 

edi, shunga qaramay u o'z hayotida bundan 

ehtirosliroq tuyg'uni boshidan kechirmagan 

edi. 

Kaftlari, qo'llari, elkalari, butun vujudi 

qandaydir noma'lum quvvatga to'lib borardi. 

Ella o'zini xuddi to'lqinlanib turgan qorong'u 

suvda suzib yurgandek his etardi va undan 

---

faqatgina ikki narsa talab qilinardi: taslim 

bo'lish va tabassum qilish. Oldin Ella uning 

vujudi atrofida, keyin o'z vujudi atrofida 

allanechuk jonli jarayon borligini his etdi, 

go'yo ikkisi ham cho'milayotgan edilar. 

Ella ko'zlarini yumib oldi va to'lqinlanib turgan 

suvda, biron narsani tutib turishga ham harakat 

qilmasdan suzib ketdi. Oldinda sharshara 

kelishi tayin, lekin u to'xtamoqchi emas. 

Hayot quvonchi neligini his etgan Ella 

telbalarcha shod edi. Va u ayni shu erkakni 

seva olishini, juda qattiq seva olishini angladi. 

Shuni anglarkan, Azizni quchoqladi va uni 

o'ziga tortdi. Lekin Aziz ko'zlarini ochdi, uning 

burnidan o'pib qo'ydi va nari surildi. 

- Sen meni xohlamayapsanmi? - o'z ovozi 

qanchalar zaif chiqqanidan hayron bo'lgancha 

so'radi Ella. 

- Men sening keyinchalik o'zingni o'zing 

jazolab yuradigan hech nima qilishni 

istamayman. 

Ella bu gapdan keyin, bir tomondan, yig'lagisi 

---

keldi, ikkinchi tomondan - u juda mamnun 

bo'ldi. Yuragini allaqanday nurli tuyg'u 

to'ldirgan edi. U xijolatda edi, lekin 

nimagaligini tushunmasa ham, o'z xijolatidan 

lazzatlanardi. 

Soat tungi bir yarimlarda Ella Bostondagi o'z 

uyining eshigini ochdi. U oilaviy karavotda 

yotishni istamay, divanga o'rin solib yotdi. 

Buni u eri bu joyda boshqa ayollar bilan 

yotgani uchun emas, shunday qilish to'g'ri 

bo'ladi deb qildi: bu uy oteldagi nomer kabi 

Ellaniki emas edi, Ella bu erda mehmon edi, 

xolos. Uning haqiqiy «men»i uni qayerdadir 

boshqa yoqda kutardi. 

 

 

Shams