Ishonchlilik nazariyasi va

14.1-rasm. Tormoz tizimini diagnostikalsh usullari
14.2-rasm. Maydonchali tormoz stendining shartli tasviri
1- maydonchalar; 2- datchik; 3- roliklar; 4- transport vositasi g‘ildiragi;
5- qaytariluvchan prujina.

---

94
Tormozlanish jarayonida yuzaga keladigan transport vositasining inersiya
kuchlari va shinalar bilan maydoncha orasida paydo bo‘ladigan ishqalanish kuchlari
platformalarning siljishiga olib keladi, u esa datchiklar yordamida qabul qilinadi. Siljish
tormoz kuchiga proporsionaldir. Bunda paydo bo‘ladigan inersiya kuchlari transport
vositasining tormoz kuchlariga to‘g‘ri keladi. Agar tormoz samarasiz bo‘lsa, u holda
transport vositasi g‘ildiragi stend maydoni bo‘yicha aylanib ketaveradi va maydonchalar
siljimaydi. Tormoz samarali bo‘lsa, g‘ildirak maydonda to‘xtaydi, inersiya hamda
ishqalanish kuchlari ta’sirida transport vositasi va u bilan birga maydonchalar oldinga
qarab harakatlanadi. Har bir maydonning siljish miqdorini datchik yordamida o‘lchov
asbobi yozib boradi.
Bunday stendning afzalliklari: tezkorligi; tayyorlanayotganda va ishlatishda kam
metall va energiya sarfi; tormozga umumiy baho berishning qulayligi. Kamchiligi:
g‘ildiraklar bilan maydonchalar orasidagi ilashish koeffitsientining o‘zgarishi sababli
ko‘rsatkichlar past turg‘unlikka ega. Undan tashqari, transport vositasi
tormozlanayotganda maydoncha ustida qiyshiq turib qolishi mumkin. Shuning uchun
bunday stendlar keng qo‘llanmay qolgan.
Yuqoridagi kamchiliklar rolikli (barabanli) stendlarda yo‘q.