Ishning umumiy tavsifi Mavzuning dolzarbligi

---

3 
Ishning umumiy tavsifi 
Mavzuning dolzarbligi. 
Toponimlar joy nomlarining atoqli oti hisoblanadi. 
Ular uzoq tarixga aloqador bo‘lib, oʻtmishda yashab o‘tgan ajdo dlarimizning 
kundalik turmushi, siyosiy-ijtimoiy, madaniy-ma’naviy, diniy-falsafiy qarashlari 
kabilarni o‘zida aks ettirgan. Aytish mumkinki, joy nomlari o‘zbek xalqi va 
tilining tarixiy boyligi, xalq ijodkorligining namunasidir.
Mustaqil vatanimizning Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning 
«Ma’naviyat o‘z 
xalqining tarixi, uning madaniyati va vazifalarini chuqur bilish va tushunib etishga 
suyangandagina qudratli kuchga aylanadi. Tarixga murojaat qilar ekanmiz, 
bu xalq xotirasi ekanligini nazarda tutishimiz kerak. Xotirasiz barkamol kishi 
bo‘lmaganidek, o‘z tarixini bilmagan xalqning kelajagi ham bo‘lmaydi»
1
, -degan 
fikri xalqimizning boy toponimiyasiga ham dahldor.
O‘zbek tilining atoqli otlari yigirmanchi asrning ikkinchi yarmidan boshlab 
ilmiy asosda oʻrganila boshladi. Bugungi kunga qadar o‘zbek toponimiyasini
tadqiq qilish borasida koʻplab ishlar amalga oshirildi. Oʻzbek toponimiyasi 
yoʻnalishida koʻplab olimlar eʼtiborga loyiq tadqiqotlar sohasida salmoqli 
tadqiqotlar yuzaga keldi. Ularnshg mualliflari etakchi o‘zbek nomshunoslari 
H.Hasanov, T.Nafasov, Z.Do‘simov, S.Qorayevlardir. Ushbu olimlar va 
bir qator nomshunoslarning sa’yi harakati tufayli Xorazm, Qashqadaryo, 
Surxondaryo, Samarqand viloyati toponimlarining materiallari to‘plandi va 
chuqur tahlil qilindi.
Buxoro viloyati oykonimiyasi umumiy tarzda S.Nayimov tomonidan tadqiq 
qilindi. Ushbu ishda, asosan, Buxoro viloyati oykonimlari o‘rganilgan.
Ma’lumki, toponimiya
 
muayyan hududlarda tarqalgan va xalq tilida 
yashovchi lisoniy material bo‘lib, mohiyatan xalq lahja va shevalarining lu g ‘av i y 
b o y l i g i d i r .
A f s u s k i ,
s h u n g a
q a r a m a s d a n ,
s h u
v a q t g a
q a d a r
shevashunoslar o‘z ishlarida onomastik materialni chetlab o‘tishdi. 
1
Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли. - Тошкент: Ўзбекистон, 
1992. -71-б. 

---

4 
Qayd qilingan mulohazalardan ma’lum bo‘ldiki, Bux oro viloyati 
hu d u d i t o p o n i m l a r i h o z i r g a q a d a r q o n i q a r l i i l m i y t a d q i q q i l g a n
e m a s . X u s u s a n , viloyatning Vobkent tumani mikrotoponimiyasi boʻyicha ham 
alohida tadqiqot olib borilmagan. 
Respublika hududi joy nomlarining umumiy jihatlarini oʻrganish, uning til 
lugʻat boyligi
 
ko‘lami haqida yaxlit fikr bildirish va vatanimiz joy nomlari 
xaritasini tuzish oʻta dolzarbdir. Bu borada qadim tarixi va keng toponimik 
manbaga ega bo‘lgan Vobkent tumani toponimlarining lisoniy xususiyatlarini 
t a d q i q q i l i s h o ʻ z i g a x o s i l m i y v a a m a l i y a h a m i y a t g a e g a . B u h o l a t
i s h n i n g d o l z a r b l i g i n i b e l g i l a y d i .