Ишнинг умумий тавсифи мавзунинг долзарблиги


ЭСКИ УСУЛДАГИ МАКТАБДА ЎҚИТИЛГАН АЛИФБО КУРСИНИНГ НОМИ 12) қўлланиши



Download 0,53 Mb.
bet27/29
Sana21.02.2022
Hajmi0,53 Mb.
#58856
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29
Bog'liq
Холмуродов МД янгиси

2 ЭСКИ УСУЛДАГИ МАКТАБДА ЎҚИТИЛГАН АЛИФБО КУРСИНИНГ НОМИ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: тарихий 14) услуби: китобий 15) синоними: – 16) антоними: – 17) уяси: “диний ўқув адабиёти” 18) уядоши: “Ҳафтияк”, “Қуръон”, “Чор китоб”, “Фарзи айн” 19) даражаланиши: “Абжад”, “Ҳафтияк”, “Қуръон”, “Чор китоб”, “Фарзи айн” 20) рус: – 21) ингл:–22) мисол:Ҳамма нарса болалар учун янги, қизиқ эди, чунки улар “Абжад”дан, “Ҳафтияк”дан бўлак китоб кўрмаган эдилар. М.Исм., “Фарғона тонг отгунча”.
АБЗАЦ 1) туркумий белгиси: нарса-буюм оти 2) талафф: абзас 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши:немисча(аbsatz < absetzen – “янги сатрдан бошлаш”) 8) омоними: – 9) пароними: абсцесс 10) варианти: – 11) маъноси:
1 МАТН ҚИСМИНИНГ ДАСТЛАБКИ ҚАТОРИНИ УЧ ҲАРФ ЎРНИЧА ЖОЙ ҚОЛДИРИБ БОШЛАШ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: китобий 15) синоними: хатбоши, сатрбоши 16) антоними: – 17) уяси: “имло” 18) уядоши: матн 19) даражаланиши: абзац –матн 20) рус: абзац 21) ингл: 22) мисол: Янги абзацдан ёзмоқ.
2 МАТННИНГ БИР ХАТБОШИДАН ИБОРАТ ҚИСМИ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: китобий 15) синоними: хатбоши, сатрбоши16) антоними: – 17) уяси: “матн қисми” 18) уядоши: мақтаъ, матлаъ 19) даражаланиши: – 20) рус: абзац 21) ингл: 22) мисол: Уч абзацни ёдламоқ. Бир абзац ташлаб бошламоқ.
АБИРА 1) туркумий белгиси: шахс оти 2) талафф: 3) имлоси: фонетик ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши: ўзбекча 8) омоними: – 9) пароними: – 10) варианти: эвара11) маъноси: НЕВАРАНИНГ ФАРЗАНДИ 12) қўлланиши: чегараланмаган 13) даври: замондош 14) услуби: умумуслубий 15) синоними: неваранинг фарзанди 16) антоними: – 17) уяси: “қон-қариндош” 18) уядоши: чевара, фарзанд, жиян 19) даражаланиши: эвара – невара – фарзанд 20) рус: правнук, правнучка 21) ингл: 22) мисол: Меъморнинг икки невараси ва бир эвараси бор. Мирм., “Меъмор”.
АБОРИГЕН 1) туркумий белгиси: шахс оти 2) талафф: абариген 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши:лотинча (aborigine – аввалдан, бошидан) 8) омоними: – 9) пароними: – 10) варианти: – 11) маъноси:
1 ТУБЖОЙЛИК, МАҲАЛЛИЙ АҲОЛИГА МАНСУБ КИШИ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: умумуслубий 15) синоними: маҳаллий аҳоли 16) антоними: келгинди 17) уяси: “аҳоли” 18) уядоши: келгинди, ватангадо 19) даражаланиши: – 20) рус: абориген 21) ингл: 22) мисол: Австралия аборигенлари
2ЎСИМЛИК ЁКИ ҲАЙВОННИНГ ЖАЙДАРИ ТУРИ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: маҳаллий, жайдари 16) антоними: иқлимлаштирилган 17) уяси: “тур” 18) уядоши: иқлимлаштирилган 19) даражаланиши: – 20) рус: аборигенный 21) ингл: 22) мисол:Абориген ғўза.
АБОРТИВ 1) туркумий белгиси: белги-хусусият сифати 2) талафф: абартив 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши: русча (абортив – “абортли”, “аборт хусусиятли” 8) омоними: – 9) пароними: – 10) варианти: – 11) маъноси:
1 тиб. ОҒРИҚНИ, КАСАЛЛИКНИ ТЕЗ ҚОЛДИРАДИГАН12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: – 16) антоними: – 17) уяси: “дори воситаси” 18) уядоши: наркоз, тинчлантирувчи, оғриқ қолдирувчи, ухлатувчи 19) даражаланиши: оғриқ қолдирувчи – тинчлантирувчи – абортив – ухлатувчи 20) рус: абортивный 21) ингл: 22) мисол: Абортив даволаш. Абортив дори-дармонлар.
2 биол ЎСИШДАН,РИВОЖЛАНИШДАН ТЎХТАБ ҚОЛГАН 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: – 16) антоними: ривожлана бошлаган 17) уяси: “вегетатив жараён” 18) уядоши: ўса бошлаган, ривожлана бошлаган 19) даражаланиши: ўсаётган – абортив – қайта ўса бошлаган20) рус: абортивный 21) ингл: 22) мисол: Ўсимликнинг абортив аъзоси
АБР 1) туркумий белгиси: ел-ёғин оти 2) талафф: абир 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши: форсча (ﺍﺑﺭ– “булут”) 8) омоними: – 9) пароними: бабр 10) варианти: – 11) маъноси:
1 БУЛУТ 4) қўлланиши: чегараланган 5) даври: архаик 14) услуби: бадиий 15) синоними: булут 16) антоними: – 17) уяси: “ел-ёғин” 18) уядоши: ёмғир, туман, булдуруқ, шудринг 19) даражаланиши: буғ – туман – булут 20) рус: облако 21) ингл: 22) мисол: Абр ичига беркиниб, мотамсаро бўлсин қуёш. Э.Воҳ. Абри найсон Серёмғир баҳор булути. Абри навбаҳор Ёмғирлиэрта баҳор булут. Абри бало Бало булути. Аёллар хонадонлари узра ёпирилиб келаётган абри балони эрларидан аввалроқ сезадилар. Т.Мал., “Шайтанат”.
2 ҲУНАРМАНДЧИЛИКДА УЧРАЙДИГАН, БУЛУТСИМОН БЕЗАК ТУРИ 4) қўлланиши: чегараланган 5) даври: архаик 14) услуби: илмий 15) синоними: – 16) антоними: – 17) уяси: “безак” 18) уядоши: қуббасимон, меҳробсимон, ислимий 19) даражаланиши: 20) рус: – 21) ингл: 22) мисол:
АБРБАНД 1) туркумий белгиси: белги сифати 2) талафф: абирбант 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: абр/банд 5) туб/ясама: ясама (абр+банд) 6) тузилиши: қўшма 7) к/чиқиши: форсча (اﺒﺭﺒﻨﺪ – “боғлам”, “тугун”) 8) омоними: – 9) пароними: – 10) варианти: – 11) маъноси:
1 АТЛАС, ШОЙИ ТАНДАСИГА ТУГИШ, БОҒЛАШ АСОСИДА СОЛИНГАН НАҚШ 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: боғлаш, тугиш 16) антоними: – 17) уяси: “тўқиш” 18) уядоши: бўяш, чизиш 19) даражаланиши: 20) рус: 21) ингл: 22) мисол: Эски абрбандчи усталар абрбанд техникасини жуда қадим замонларданоқ билганлар. “Фан ва турмуш”.
2 АБРБАНД УСУЛИДА НАҚШ СОЛУВЧИ УСТА 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: тугиб нақш солувчи, абрбандчи 16) антоними: – 17) уяси: “тўқувчи” 18) уядоши: гулбанд 19) даражаланиши: тугиб нақш солувчи – абрбандчи – абрбанди 20) рус: – 21) ингл: 22) мисол:
АБРИШИМ 1) туркумий белгиси: нарса-буюм оти 2) талафф: абиршим 3) имлоси: шаклий ёзув 4) таркиби: яхлит 5) туб/ясама: туб 6) тузилиши: содда 7) к/чиқиши: форсча (١ﺑﺭﺸﻴﻢипак”) 8) омоними: – 9) пароними: – 10) варианти: – 11) маъноси:
1ИПАК 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: архаик 14) услуби: илмий 15) синоними: ипак 16) антоними: – 17) уяси: “тола” 18) уядоши: зиғир, пахта 19) даражаланиши: 20) рус: шёлк 21) ингл: 22) мисол:
2 ИПАК ГАЗЛАМА 12) қўлланиши: чегараланган 13) даври: замондош 14) услуби: илмий 15) синоними: ипак 16) антоними: – 17) уяси: “мато” 18) уядоши: зиғир, пахта 19) даражаланиши: 20) рус: шелкёвый– 21) ингл: 22) мисол: Унинг эгнида... ранг-баранг порлаган қизил абришим тўн. Ойб., “Навоий”.
Кўринадики, сўзларнинг шакл ва маъно хусусиятлари асосида кенг ва атрофлича ҳамда изчил тартиб билан изоҳлаш таълимий характери билан ажралиб туради.
Боб бўйича хулосалар
Ўқув изоҳли луғати таълимий характерга эга. Шу боисдан у ўқувчиларда билим кўникма ва малака яхлитлиги – компетенцияни шакллантиришга хизмат қилади.
Ўқув изоҳли луғати ўз ичига луғат мақоласи сифатида қўлланилиши чегараланган сўзларни олади. Бунинг сабаби шундаки, ўқувчилар қўлланилиши чегараланмаган сўзларнинг маъноларини тил жамиятидан ўрганади. Қўлланилиши чегараланган сўзларни таълимий усулларда ўқувчиларга сингдириш лозим бўлади.
Луғат мақолалари 22 қисмдан иборат бўлади: 1)туркумий белгиси2)талаффузи3)имлоси4)таркиби5)туб/ясама6)тузилиши7)к/чиқиши8)омоними9)пароними10)варианти11)маъноси12) қўлланиши13)даври14)услуби15)синоними16)антоними17)уяси18)уядоши19)даражаланиши20)рус21)инглиз 22)мисол.
11– пунктгача сўзларнинг шаклий хусусиятлари ўз аксини топади:1)туркумий белгиси2)талаффузи3)имлоси4)таркиби5)туб/ясама6)тузилиши7)к/чиқиши8)омоними9)пароними10)варианти.
Ундан кейин эса маъновий хусусиятлари ўз аксини топади:11)маъноси12) қўлланиши13)даври14)услуби15)синоними16)антоними17)уяси18)уядоши19)даражаланиши20)рус21)инглиз
Охирида иллюсратив мисоллар берилади:22)мисол.
Кўп маънолари сўзларнинг ҳар бир маъноси шаклий хусусиятлари тавсифлангандан кейин берилади.
СЎЗ1) туркумий белгиси2) талаффузи3)имлоси4)таркиби5)туб/ясама6)тузилиши7)келиб чиқиши8)омоними9)пароними10) варианти11)маъноси.
1 МАЪНО12)қўлланиши13)даври14)услуби15)синоними16)антоними17)уяси18)уядоши19)даражаланиши20)рус21)ингл22)мисол
2 МАЪНО12)қўлланиши13)даври14)услуби15)синоними16)антоними17)уяси18)уядоши19)даражаланиши20)рус21) инглиз22) мисол.
Замон талабларидан келиб чиққан ҳолда ўқувчиларнинг тил ўрганишига ёрдам бериш мақсадида сўзларнинг рус ва инглиз тилларидаги таржималари ҳам берилади.



Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish