Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

Суғориш. 
Тарвуз илдизлари жуда кучли ўсиб тупроқнинг 
3, ҳатто 5 метр чуқурликдаги қатламигача таралади, диамет- 
ри эса 8-10 метрга боради. Шунинг учун ҳам тарвуз қурғоқ-
чиликка ўта чидамлилиги билан бошқа полиз экинларидан 
ажралиб туради. Чунки уларда илдиз тукчаларнинг сўриш 
кучи юқори бўлиб, тупроқ унча нам бўлмаса ҳам мавжуд 
намдан фойдаланиш қобилиятига эга. Шу сабабли тарвуз 
сув буғлантирадиган барг шапалоғининг катталигига қа-
рамай Марказий Осиёнинг лалми ерларида бемалол ўсиб, 

---

63
ҚОВУН ВА ТАРВУЗ ЕТИШТИРИШИ
16–
китоб
яхши ҳосил бераверади. Қурғоқчиликка чидамлилиги жиҳа-
тидан тарвуз биринчи ўринда туради.
Тарвуз қурғоқчиликка жуда чидамли бўлишига қарамай 
юртимиз шароитида суғориб парваришлаш керак. Бироқ 
ҳаддан ташқари сернам тупроқ тарвуз экинига салбий таъ-
сир этади. Сернам тупроқда мевадаги қанд моддаси камая-
ди, пўсти қалинлашади, ҳар хил замбуруғ касалликларига, 
жумладан, фузариоз-сўлиш касалига чалинади.
Бўз тупроқли ерларда ўсиш даврида ҳар гал гектарига 
400-500 м
3
ҳисобидан 8-9 марта суғорилади. Сизот суви юза 
жойлашган далаларда эса бўз тупроқли ерларга қараганда 
камроқ, 4-5 марта суғорилади. Ўсиш даврида тарвуз палаги-
ни сув билан бир текис таъминлаш ҳосилни ошириш гаро-
видир.
Майсалар кўрингандан кейин биринчи чопиққа қадар 
экинлар 1-2 марта суғорилади. Биринчи чопиқ тугалланган-
дан кейин экин 20-25 кунгача сувдан қайтарилади. Бу давр- 
да ўсимлик илдизининг чуқурроқ таралишига зўр беради, 
чопиқда илдизи кесилган бегона ўтлар тезроқ қурийди ва 
ниҳоят палакнинг найчалаши мева тугиши тезлашади. Нав- 
батдаги сув иккинчи чопиқ олдидан берилади.
Шундан кейин тарвуз экини ҳосил тўплашга кириша-
ди ва уларнинг сувга талаби ошади. Бинобарин, бу даврда 
ҳар 10-12 кунда суғориб туриш керак. Тарвуз пиша бошлаши 
билан сув камроқ берилади. Ҳосил етилганда суғориш тўх-
татилади, акс ҳолда, қанд моддаси камайиб узоқ сақлашга 
ярамай қолади.
Ўғитлаш.
Тарвуздан юқори ҳосил олиш учун гектарига 
225 кг азот, 225 кг фосфор ва 150 кг калий, органик ўғитлар-
дан гектарига 25 тонна солинади. Йиллик меъёрга нисба-
тан органик ва калийли ўғитларнинг ҳаммаси, фосфорнинг

---

64
100 китоб тўплами
70-75% асосий шудгорга солинади. Фосфорли ўғитнинг қол-
ган 25-30% ва азотнинг 50% экиш олдидан ёки биринчи чо-
пиқда берилади: азотли ўғитнинг 50% экинлар гуллай бош- 
лаганда иккинчи чопиқда эгатларга 10-12 см чуқурликка со-
линади. Ерга азотли ва фосфорли ўғитларни биргаликда 
солиш алоҳида-алоҳида солишга қараганда кўпроқ самара 
беради.