Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

ШЎРЛАНГАН ЕРЛАРДА КАРТОШКА
ЎСТИРИШНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ
Ўзбекистон тупроқларининг 50 фоиздан зиёд майдони 
у ёки бу даражада шўрланган. Бу эса картошка ўсиши, 
ривожланиши ва ҳосилдорлигига салбий таъсир кўрсатади.

---

63
Картошка етиштириш
2–
китоб
Шўрланиш тупроқ сингдирувчи комплекси таркибидаги 
катион ва анионларга қараб асосан шўртоб ва шўрхокларга 
бўлинади. Агар тупроқ сингдирувчи комплексида (ТСК) 
натрий, қисман магний, калий катионлари бўлса шўртоблар 
дейилиб, бундай тупроқлар мелиорацияси гипслашдан 
иборат. Шўрхокли шўрланган тупроқлар таркибида хлор, 
сульфат анионлари ва бошқа тузлар бўлиб, бундай ерлар 
мелиорациясига сизот сувлар сатҳининг кўтарилишига йўл 
қўймаслик, зовурлар қазиш, ерни бостириб суғориш орқали 
амалга оширилади.
Тупроқнинг шўрланишига қарши курашишнинг асосий 
воситалари сизот сувларининг ер юзасига кўтарилишига 
йўл қўймайдиган агромелиоратив тадбирларни қўллаш 
(дренажлар қуриш, беда экиш ва ҳ.к.) ҳамда ернинг ўсимлик 
илдизи жойлашган қатламидаги тузларни пастга кетказиш 
мақсадида шўр ювишдан иборат.
Шўрланишга қарши курашишдаги асосий мелиоратив 
усулларга қўшимча, кучсиз шўрланган ерларда бир қатор 
мелиоратив тадбирларни амалга оширгандан сўнг картошка 
ўстиришга имкон берувчи агротехнологик тадбирлар:
1. Экинларнинг шўрга нисбатан чидамли навларини 
танлаш.
2. Уруғни шўрланган ерларда ўстирилган экинлардан 
тайёрлаш.
3. Шўр кўтарилишгача етарли ҳосил олиш (тўплаш) 
учун иложи борича эрта муддатда нишлатилган уруғлик 
туганакларни экиш.
4. Мульчалаш ғоят самарали тадбир ҳисобланиб, намнинг 
буғланишига, шўрнинг кўтарилишига йўл қўймайди.
5. Экинларни зич қилиб экиш. Бунда тупроқ юза сояланиб, 
буғланиш камаяди.

---

64
100 китоб тўплами
6. Қатор ораларини юмшатиш (культивация қилиб 
туриш) шўрнинг кўтарилишига имкон бермайди.
7. Кам меъёрда (400-500 м
2
/га) тез-тез суғориш 
кабиларни ўз ичига олади.
Республикамизнинг кучсиз ва ўртача шўрланган 
тупроқлари шароитида эртапишар картошкадан мунтазам 
юқори ва сифатли ҳосил олиш агротехнологик тадбирлар 
тизими ишлаб чиқилган ва жорий этишга эришилган.
Кучсиз ва ўртача шўрланган тупроқлар шароитида 
картошка гектаридан 200 центнер ва ундан зиёд ҳосил 
олиш агротехнологик тадбирлар тизими