Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

Картошка тупининг умумий кўриниши

---

16
100 китоб тўплами
 Картошканинг ер остки органлари 
Туганакнинг ички тузилиши
 Картошка туганаги 8-8
Оқ ўсимта
(столон)лар
Кўзчалар
Илдизлар
Туганакнинг
юқороги учи
Туганакнинг
киндикли учи
Ёш туганаклар

---

17
Картошка етиштириш
2–
китоб
Пастки кўзчалар секин ўсади ёки бутунлай ўсмайди. 
Лекин, кўзчаларнинг ҳаммаси ҳам ўсиш қобилиятига 
эга. Агар пастки куртакларни ўстириш зарур бўлса, учки 
куртакларни кесиб ташлаш, туганакни кўндалангига 
кесиш ёки ўстирувчи стимуляторларда ишлаш кифоя.
Кўзчалардаги куртакларнинг ҳаммаси ҳам кўкармайди. 
Одатда, фақат ўртадаги энг кучли куртак, унинг ниши 
зарарланганда эса ёнидагилардан бири кўкаради. 
Борди-ю, иккинчи ниш зарарланса, учинчи куртак ўса 
бошлайди.
Туганак ранги, шакли, пўстининг характери, кўзчалар 
сони ва чуқурлиги, этининг ранги кабилар билан навлар 
фарқланади. Туганак ранги оқ, сарғиш, қизил, бинафша, 
кўк-бинафша, шакли юмалоқ, овал, узунчоқ, тухум, 
юмалоқ-овал, узунчоқ-овал каби кўринишларда бўлади.
Туганак пўсти силлиқ ва тўрсимон, эти эса оқ, сариқ, 
оқ-сарғиш каби рангларда бўлиши билан характерланади. 
Туганакларда кўзчалар сони кам ва кўп бўлиши мумкин. 
Бундан ташқари, улар столонлар узунлигига қараб уяда 
зич ва тарқоқ жойлашади. Бу эса унинг механизацияга 
мослашганлигини белгилайди.
Картошка 
қоронғида 
(траншея, 
омборларда) 
сақланганда, кўкариб, узун, мўрт, оқ ёки хира рангли 
ўсимталар, ёруғ жойда ўсганда эса йўғон, калта, тўқ яшил 
ва бошқа рангдаги ўсимталар ҳосил қилади.
Туганаклар қоронғи жойда тиниқ кўк ва қизил 
ўсимталар ҳосил қилади. Ёруғликда ҳосил бўлган 
ўсимталар асосининг шакли шарсимон, ярим шарсимон, 
овал, чўзинчоқ-овал кўринишида, ўсимта учи эса ўткир 
уюм, ўтмас уюм, ярим тарқоқ (сочма) бўлади. Ўсимтанинг 
тукланганлиги кучли, кучсиз ва ўртача бўлади.

---

18
100 китоб тўплами
Туганак ички тузилиши пояга ўхшаш. Унинг сирти 
эпидермис билан қопланган бўлиб, пишганда кучаяди ва 
тўкилиб кетади. Эпидермис остида икки қават пўст: устки 
пробка қавати туганакни намликни йўқотишдан ва ташқи 
ноқулай шароитдан сақлайди, ички қавати эса йирик, ғовак 
паренхима ҳужайраларидан иборат. 
Бу ҳужайраларнинг ичи оқсил моддалар ва крахмал 
доначалари билан тўлган. Пўстлоқ остида камбий (ҳосил 
қилувчи тўқима) бор. Туганак шу камбий эвазига ўсади. 
Картошканинг илдиз тизими.
У 
туганагидан 
ўтқазилганда – попук, уруғидан кўчатники эса дастлаб ўқ 
илдиз, кейинчалик ён илдизлари шохланиб ривожланади. 
Натижада, асосий илдизни аниқлаб бўлмайди. Илдизчалар 
поя бўғимларидан, асосан поянинг она туганакка бириккан 
жойидан 3-5 тадан гуруҳ бўлиб, ўсиб чиқади. Илдизлар 
асосан, тупроқнинг юза (50-70 см) қатламида жойлашади. 
Айрим илдизларгина 150 см ва ундан ҳам чуқургача кириб 
боради. Ўсимлик илдиз тизимининг тупроқда тарқалиши 
ва ривожланиши, унинг нам ва озиқ элементлар билан 
таъминланишига қараб ўзгаради.