Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган ўғитлар ва уларни қўллаш

оддий суперфосфат
– 14-22 % S тутади, сувда ўртача 
эрийди;
-
калий сульфат
– 17% S тутади, сувда яхши эрийди;
- 
калимаг ва калимагнезия
– 14 % S тутади, сувда яхши 
эрийди;
- 
магний сульфат 
– 22 % S тутади, сувда яхши эрийди;
- 
соф олтингугурт
– 100 % S тутади, сувда эримайди.
Олтингугуртли ўғитларни биринчи навбатда донли 
экинлар, шунингдек, оқсил ва хантал мойи берадиган 
экинларга, кузги шудгор остига солиш мақсадга мувофиқдир.
Магнийли ўғитлар.
Магний хлорофилл таркибига киргани 
учун ўсимликлар ҳаётида муҳим ўрин тутади. У углеводлар 
алмашинувида иштирок этади. Кальций билан бир қаторда 
протоплазманинг физикавий-кимёвий ҳолатини белгилайди. 
Ўсимликлар генератив қисмларининг шаклланишида 
магнийнинг аҳамияти катта. Ўсимлик қисмлари бўйлаб 
ҳаракатланиб, фосфор билан биргаликда меваларда, асосан 
уруғ муртагида тўпланади.
Тупроққа солинадиган азотли, фосфорли ва калийли 
ўғитлар меъёрининг оширилиши ўсимликларнинг магнийга 
бўлган талабини ҳам кучайтиради. Озиқланиш муҳитида 
магний танқис бўлганда, у барглардан ўсимликнинг ҳосил 
қисмлари томон интилади, натижада баргларда магнийга 
нисбатан очиқиш белгилари (оқ доғлар пайдо бўлади ва улар 
эрта тўкилади) кузатилади. Тупроқда магний миқдори % нинг 
ўндан бир улушидан 1-1,5 % гача етиши мумкин. Тупроқнинг 

---

33
Қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган 
ўғитлар ва уларни қўллаш
91–
китоб
20 см ли қатламида калий ва кальцийнинг ялпи захираси мос 
равишда 60-80 ва 20-30 т/га ни ташкил этса, магний захираси 
12-15 т/га дан ошмайди. Магний захираси тўлалигича барқарор 
кимёвий бирикмалар шаклида учрайди. Нордон тупроқлар 
шароитида ўсимликларда магнийли минерал ўғитларни 
қўллашга талаб кучаяди.