Қишлоқ ХЎжалиги ишлаб чиқаришини механизациялаштириш

7.2. Юриш қисмининг тупроққа таъсири ва уни 
камайтириш йўллари 
Тупроқ зичланиши
– бу 
тупроқ 
зарраларини 
ўзаро 
яқинлашиш жараѐни бўлиб, бунда 
унинг сув ва ҳаво эгаллаган бўш 
қисмини камайишидир. 
Маълумки, 
экинлардан 
юқори 
ҳосил 
олинишини 
таъминловчи тупроқнинг таркиби 
25% ҳаво, 25% сув ва 50% тупроқ 
зарраларидан 
ташкил 
топган 

---

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ
бўлиб, бу нисбатларнинг ўзгариши 
бевосита 
тупроқнинг 
зичланишига олиб келади
10
. 
Тупроқнинг 
зичланишига 
қуйидаги: 
табиатан 
зичланишга 
мойил тупроқлар (масалан, соз 
тупроқ); меъѐрдан ошиқча намлик; 
доимо бир хил чуқурликда ишлов 
бериш; 
трактор 
ва 
иш 
машиналарининг юриш қисмини 
тупроққа босими каби омиллар 
киради. 
Тупроқ 
зичланишига 
энг 
юқори таъсир этувчи омиллардан 
бири - бу қишлоқ хўжалиги 
агрегатларини дала бўйлаб ҳаракати 
ҳисобланади. Ҳар сафар агрегат дала 
бўйлаб 
юрганда 
(ер 
ҳайдаш, 
тирмалаш, молалаш, экин қатор 
ораларига ишлов бериш ва ҳакозо) 
тупроқнинг 
зичланиши 
ортиб 
боради. 
Фермер 
ҳўжаликларининг 
экин 
майдонларини 
кенгайиб 
бориши билан катта ўлчамли, оғир 
тракторлар ва комбайнлардан 
фойдаланишни таққоза этади. Бу эса 
тупроқни янада зичланишига олиб 
келади. 
Қишлоқ хўжалик агрегатлари 
томонидан тупроқнинг зичланиши:
юза зичланиш, чуқур зичланиш, 
шатаксирашдаги 
зичланиш 
ва 
ғилдираклар орасидаги зичланиш 
каби турларга бўлинади. 
10
―Мы знаем как сохранить почву‖. Тракторы
САTERHILLERYRDA 3601 (12/99 ) . 2001. 3-бет
Ҳайдалган 
майдонларда
техникалар билан ҳар қандай ишни 
бажарилиши тупроқни қайта-қайта 
зичланишига олиб келади. Шу 
сабабли тупроқ зичланишини доимо 
камайтириб 
бориш 
бўйича 
тадбирларни 
бажариш 
талаб
эталади.