|
Tarbiya jarayonining mohiyatini chuqur bilib, uni tashkil etishda tashabbus ko‘rsatish, ishbilarmonlik va epchillik, barcha yangi va ilg‘or narsalarni amalda samarali qo‘llay bilish maktab o‘quvchisi shaxsini rivojlantirish jarayoniga rahbarlik qilish prinsiðlaridan biridir. Samarali rahbarlik uslubini maktab hayoti va faoliyatiga tatbiq etishning namunasi bo‘lgan jamoaviy va yakka rahbarlikning birga qo‘shib olib borilishi bolalar taqdiri, ularning tarbiyasiga pedagoglar jamoasi javobgarligini va direktorning shaxsiy javobgarligini ta’minlaydi. Rejalilik direktorga tarbiyaning barcha masalalarini aniq amalga oshirish istiqbollarini namoyon qiladi.
Mazkur ta’limotga asosan maktabdan tashqari ishlarni rejalashtirish va uning amalga oshirilishiga rahbarlik hamda nazoratni uyushtirib borish maktab ichki boshqaruv tizimida muhim ahamiyat kasb etadi. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarning umummaktab rejasini ma’naviy va ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari rahbarligida, sinf rahbarlari, metodik birlashmasi, tajribali o‘qituvchilar, maktab kutubxonasi, o‘quvchiyoshlar tashkiloti, o‘quvchilar uyushmasi, ota-onalar qo‘mitasi hamda to‘garak rahbarlarining faol ishtirokida tuzish hamda uni maktabning yig‘ilishida muhokamadan o‘tkazib tasdiqlash maqsadga muvofiqdir. Direktor o‘qituvchilar, sinf rahbarlari, tarbiyachilar va o‘quvchilarga nisbatan tutgan tizimida birlik bo‘lishiga erishadi, maktabning oila, kattalarning mehnat jamoalari, jamoat tashkilotchilari bilan uzviy hamkorlik qilishiga intiladi.
Maktabning tarbiyaviy jarayoniga rahbarlik qilishda direktor boshlang‘ich va o‘quv sinflar tarbiyaviy ishida izchillikka rioya qilishga alohida e’tibor beradi, bu bilan ta’lim jarayonida ham, Shuningdek, darsdan tashqari vaqtda ham tarbiyaning uzluksizlik tamoyillarini amalga oshiradi.
Rejalashtirishga qo‘yiladigan talablar:
Sinf rahbarining tarbiyaviy ish rejasi —bu majburiy pedagogik hujjatdir. Ish reja choraklik, yarim yillik va bir yillik tuzilishi mumkin. Hozirgi sharoitda tajribalarning ko‘rsatishiga binoan yarim yillik rejasidan foydalanish ancha samara bermoqda. Rejalashtirishda quyidagilar nazarda tutilsa, uning samarasi ancha oshadi:
Reja mahalliy sharoitga qarab, maktabning joylashgano‘rni, albatta, o‘quvchilarninrg saviyasi, yoshiga qarab mumkin qadar mos tuzilishi kerak.
Reja muayyan maqsadga qaratilishi va real (aniq) bo‘lishizarur.
Bolalar va o‘smirlar uyushmasi bilan kelishilishi lozim.
Rejada o‘quvchilarning kuzgi, qishki, bahorgi va yozgita’tillarida qiladigan ishlari aks etishi kerak.
O‘tkaziladigan tadbirlarning bajaruvchi shaxslari, muddati va bajarilishi, turi aniq ko‘rsatilishi lozim.
Reja maktab direktori o‘rinbosarlari tomonidan ko‘rib,direktor tomonidan tasdiqlanishi shart. Rejalashtirishda sinf rahbarining pedagogik tayyorgarligi, tajriba va shaxsiy xususiyatlari juda katta ahamiyat kasb etadi.
Sinfga tavsifnoma berish:
Sinfda ... o‘quvchi bo‘lib, ...tasi qizlar va ...tasi o‘g‘il bolalar. Shulardan ...tasi „Bolalar va o‘smirlar“ uyushmasi a’zosi. O‘quvchilarning bilim darajalarini nazorat qilishning reyting tizimiga ko‘ra a’lochi va o‘zlashtirmovchi o‘quvchilar soni ... .
Sinf o‘quvchilari darslarda ongli intizomga erishgan va sinfdan tashqari ishlarning ko‘pgina masalalarini mustaqil hal etadilar. O‘quvchilar faol, mehnatsevar va do‘stona jamoadir.
Sinf rahbari o‘quvchilar haqidagi quyidagi ma’lumotlarni shu bo‘limga kiritishi mumkin:
Bola qayerda yashaydi?
Uning ota-onasi qayerda va kim bo‘lib ishlaydi?
Oila tarkibi, oilaning madaniy darajasi.
Oiladagi o‘zaro munosabat.
Oiladagi bolaga tarbiya berishning o‘ziga xosligi.
Bolaning uydagi kun tartibi va maishiy ahvoli.
Bolaning uy va jamoat ishlariga ishtirok etishi.
Fan to‘garaklariga qatnashishi (maktab va maktabdantashqaridagi).
Bolaning maktabdan tashqaridagi do‘stlari va tanishlari.
O‘quvchi yozda qayerda dam oladi?
Bola hayotidagi eng muhim voqea-hodisalar.
Gazeta va jurnallarga obuna bo‘lganmi?
O‘quvchi salomatligining ahvoli (kasallik varaqasidagima’lumotlarga ko‘ra).
Tarbiyaviy vazifalar:
O‘quvchilarning mehnatda va o‘zbek xalqining mustaqildavlat qurishdagi bunyodkorlik ishlarida ishtirokini ta’minlash.
Yoshlarni baynalmilal va boshqa xalqlarning qardoshlarchado‘stligi ruhida tarbiyalash.
O‘quvchilarning o‘zlashtirmaslik sabablarini aniqlash vabartaraf etish choralarini belgilash.
O‘quvchilarni umumiy o‘rta ta’limdan keyingi bosqichgatayyorlash.
Yuksak ma’naviyat, iymon va e’tiqodli bo‘lish, istiqlolg‘oyalarini singdirish.
Sinfdagi barcha o‘quvchilarning bilim darajasini oshirishgaerishish.
O‘quvchilarning ongli intizomi uchun o‘qishga va mehnatga to‘g‘ri munosabati uchun kurash olib borish.
O‘quvchilar faoliyatini tashkil etishda ularning mustaqilligi va tashabbuskorligini oshirib borish.
„Bolalar va o‘smirlar uyushmasi“ga kirish uchun tayyorlash.
S avol va topshiriqlar
Sinf va maktabdan tashqari ishlarning maqsadini ta’riflabbering.
Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlarning nazariyasoslari nimalardan iborat?
Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishga qo‘yilgan talablar.
Sinfdan tashqari ishlarning mazmunini izohlang.
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosarining vazifalari nimalardan iborat?
O‘z-o‘zini boshqarish ishlariga nimalar kiradi?
O‘quvchiga sinf rahbari tomonidan qo‘yiladigan talablar nimalardan iborat?
Sinfga tavsifnoma bering va uni izohlang.
VI BOB. TARBIYAVIY ISHLARNI TASHKIL ETISHDA SINF RAHBARINING ISH METODIKASI
Do'stlaringiz bilan baham: |
