Ishlab chiqarishni tayyorlashdagi asosiy muammolar

Ishlab chiqarishni tayyorlashdagi asosiy muammolar.
Маҳсулот конструкторлик ишлаб чиқаришни таъминлашнинг умумий қоидалари ГОСТ 14.201-83 билан белгиланади.
Маҳсулотнинг конструктив технологиялигини таъминлаш - ишлаб чиқаришни тайёрлаш жараёнининг функцияси бўлиб, конструкторлик ва технологик вазифаларни ўзаро боғлиқ ҳолда ечиш, унда меҳнат унумдорлигини ошириш, оптимал меҳнат ва моддий харажатларга эришиш ва ишлаб чиқариш вақтини қисқартириш, шу жумладан ишлаб чиқарувчи корхонадан ташқарида ўрнатиш, маҳсулотга техник ҳизмат кўрсатиш ва таъмирлаш.
Aгар маҳсулот ишлаб чиқариш ва ишлатиш учун минимал материаллар, вақт ва маблағ талаб этилса, маҳсулот конструкцияси технологик ҳисобланади. Технологик баҳолаш брикмалар, ишлов бериладиган деталлар, йиғма бирликлари учун алоҳида сифат ва миқдорий мезонларга мувофиқ амалга оширилади.
Ишлов бериладиган деталлар технологик бўлиши керак, яъни шакли, ўлчамлари оддий, стандарт сиртлардан иборат ва материалдан максимал фойдаланиш коэффициентига эга бўлиши керак.
Йиғиладиган деталлар имкон қадар кўп стандарт уланиш сиртлари, йиғма бирликлари ва деталларни йўналтиришнинг энг оддий элементлари бўлиши керак.
Конструкциясининг технологиялигини таъминлаш қуйидагиларни ўз ичига олади: маҳсулотни технологиянинг барча босқичларида ва ишлаб чиқаришни технологик тайрлашда ишлаб чиқариш учун маҳсулот конструкциясини ишлаб чиқиш; маҳсулот конструкциясининг технологик миқдорий баҳолаш; конструкторлик ҳужжатларини технологик назорат қилиш; конструкторлик ҳужжатларда ўзгартиришларни тайёрлаш ва киритиш.
Маҳсулот конструкцияси учун тавсия этилган технологик кўрсаткичлари қуйидагилардан иборат: маҳсулотни ишлаб чиқаришнинг мураккаблиги, маҳсулотнинг ўзига хос моддий қуввати (энергия истеъмоли), технологик харажат, ўрнатишнинг ўзига хос меҳнат сарфи, материалларнинг қўлланилиши коэффициентлари, конструкторлик элементларни бирлаштириш (унификация) ва йиғилиши.
Кўрсаткичлар номенклатураси маҳсулот турига (детал, йиғиш бирлиги, комплекс, комплект) ва конструкторлик ҳужжатларини ишлаб чиқиш босқичига (техник таклиф, эскиз лойиҳаси, техник лойиҳа, иш ҳужжатлари) боғлиқ.
Технологиянинг таъминланиши учун маҳсулот конструкцияси ишлаб чиқиш технологик рационаллик ва оптимал конструкторлик ва технологик узлуксизлигини таъминлаш асосида маҳсулот ишлаб чиқариш ва ишлатишда максимал иқтисодий самарадорликни таъминлаши керак.
Конструкциянинг технологиясини баҳолашда тайёрланган қисмларини, назорат қилиш ва синов усулларини ҳисобга олиш керак; механизациялаш ва автоматлаштириш имконияти; таъминот (материаллар, жихозлар ва технологик ускуналар, ишчилар ва ИТР ходимлари); эксплуатацион хусусиятлар ва эксплуатацион харажатлар. Эксплуатацион хусусиятлари ишлаш, самарадорлик, Ф.И.К, энергия ва ёқилғининг истеъмоли, чидамлилик, хизмат кўрсатиш ва таъмирлашнинг қулайлиги, иш хавфсизлиги ва бошқаларни ўз ичига олади.
Маҳсулот конструкциясининг технологиялигини таъминлаш бўйича ишлар, одатда, конструкциясининг технологиялигини баҳолаш учун зарур бўлган дастлабки материалларни танлаш ва таҳлил қилишдан иборат; ишлаб чиқариш ҳажмини аниқлаш; шунга ўхшаш маҳсулотларнинг технологик кўрсаткичларини таҳлил қилиш; ишлаб чиқариш ва эксплуатацион технологик кўрсаткичларини аниқлаш ва уларни мавжуд конструкция кўрсаткичлари билан таққослаш; технологик кўрсаткичларини яхшилаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш. Шу билан бирга, илғор тажриба ва янги илғор технологик усуллар ва жараёнларни ҳисобга олиш керак.
Конструкторлик ҳужжатларини ишлаб чиқишнинг турли босқичларида ишлаб чиқариш учун маҳсулот конструкциясини ишлаб чиқишнинг асосий мазмуни ГОСТ 14.201-83 да берилган.
Техник таклиф – конструкторлик ечимлари ва маҳсулотнинг таркибий кисмларни, янги материаллар, технологик жараёнлар ва технологик воситаларнинг таъминлаш вариантларни келтириб чиқиш; технологик вариантларни кўрсаткичларини ҳисоблаш ва конструкциянинг якуний версиясини танлаш; конструктив ҳужжатларни технологик назорат қилиш.
Эскиз лойиҳаси – ишлаб чиқариш, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш шароитлари учун маҳсулот конструкцияси вариантларини тақсимлаш мувофиқлигини таҳлил қилиш; вариантларни технологик кўрсаткичларини ҳисоблаш ва маҳсулотни кейинчалик ишлаб чиқариш учун конструкторлик вариантларини танлаш; конструкторлик ҳужжатларини технологик назорат қилиш.
Техник лойиҳа – маҳсулотнинг сотиб олинган, стандарт, бирлаштирилган (унификациялаштирилган) ёки ишлаб чиқарилган таркибий қисмларини ишлатиш имкониятини аниқлаш; янги, жумладан, намунали ва гуруҳли, юқори самарали технологик жараёнлар; маҳсулот конструкциясини технологик кўрсаткичларини ҳисоблаш ва конструкторлик ҳужжатларини технологик назорат қилиш.
Ишчи конструкторлик ҳужжатлари:
а) тажриба намунаси (тажриба партияси) ёки битта ишлаб чиқариш маҳсулоти (бир марталик ишлаб чиқаришдан ташқари) қуйидагиларни ўз ичига олади:
− маҳсулотни ва унинг таркибий қисмларини оралиқ демонтажсиз йиғиш имкониятини таҳлил қилиш;
− йиғма бирликларни, деталларини ва уларнинг конструкторлик элементларини бирлаштириш (унификациялаштириш) имкониятини аниқлаш;
− тайёр қисмларни олишнинг иқтисодий жиҳатдан мақсадга мувофиқ усулларини яратиш;

− технологик талаблар бўйича конструкторлик деталлар ва йиғма бирликларининг элементлари бўйича ишлов бериш;

− маҳсулот конструкциясининг технологик кўрсаткичларини ҳисоблаш ва конструкторлик ҳужжатларини технологик назорат қилиш;
б) серияли (оммавий) ишлаб чиқариш:
− ишлаб чиқариш, фойдаланиш ва таъмирлаш ишларини бажариш шартларини такомиллаштириш бўйича якуний қарор қабул қилиш;
− ушбу ечимларни технологик ҳужжатларда кўрсатиш;
− энг самарали технологик жараёнлар ва маҳсулотни ишлаб чиқаришда технологик воситаларини ва унинг асосий таркибий қисмларини қўллашни ҳисобга олган ҳолда, маҳсулот конструксиясини (оммавий) серияли ишлаб чиқариш талабларига мувофиқлигини таъминлаш;
− техник топшириқнинг талаблари бўйича технологик ўсиш даражасининг мувофиқлигини баҳолаш;
− конструкторлик ҳужжатларини тузатиш.
Технологиялигини икки тури мавжуд:
− ИЧКТ, ИЧТТ ва ишлаб чиқариш жараёнларида, шу жумладан назорат ва синовларда маблаг ва вақт сарфини камайтиришдан иборат ишлаб чиқариш;
− маҳсулотни таъмирлаш учун вақт ва маблаг сарфланишини камайтиришда намоён бўлган эксплуатацион.