Ishlab chiqarishda xafli zararli xolatlar va baxtsiz xodisalar ta’siri Reja

Havoni changdan tozalash
Havoni changdan tozalashdan maqsad xonaning ish mintaqasida, kiritiladigan toza havoda, atmosferaga chiqarib yuboriladigan havoda chang konsentrasiyasi ruxsat etilgan chekli (RECHK) konsentrasiyasidan oshib ketmasligini ta’minlashdir. Xonadan olinib, qayta foydalaniladigan havo tozalangandan so'ng changning RECHK ish mintaqasi RECHK ning ko'pi bilan 30 % ni tashkil etishi lozim. Changni tutib qoladigan dastgohlar (changtutgichlar) ishining samaradorligi quyidagi ko'rsatkichlar: havoni tozalash darajasi, solishtirma yuklanishi, chang
sig'imi, aerodinamik qarashligi va solishtirma energiya sarfi bilan belgilanadi. Havoni tozalash darajasi - tutib qolingan chang og'irligining kelgan chang og'irligiga nisbatan, %: bu yerda:
r)=100(Gxo-GTK) / Gto= 100(Gto' GtkV Gjo >
bu yerda; GT0, Gtx - mos ravishda havo tozalanmasidan oldin va tozalanganidan keyin undagi chang miqdori, kg/soat; GTo, G-n< - mos ravishda havo tozalanmasidan oldin va tozalanganidan keyin undagi chang konsentrasiyasi, mg/m3. Havo ikki bosqichda tozalanganda havoni tozalash darajasi ushbu formuladan aniqlanadi: bu yerda: t)e - changtutkichlaming umumiy samaradorligi, %. -birinchi va ikkinchi changtutkichlaming tozalash darajasi, %. Solishtirma yuklanish (yoki havo bilan yuklanish, yoxud o'tkazish imkoniyati) changyutgich orqali 1 soatdan o'tadigan va uning 1 m2 filtrlovchi sirtiga bo'lingan havo miqdori bilan aniqlanadi. Chang sig'imi – changdan tozalaydigan dastgoh tutib qoladigan changning og'irligi [g/m2]. Chang sig'imi qancha katta bo'lsa, filtmi shuncha kam tozalash talab etiladi. Havo filtrdan va changtutkichdan o'tayotganda bo'ladigan aerodinamik qarshilik, yoki bosim isrofi (H/m2, Pa) tajriba yo'li bilan aniqlanadi va bildirgich adabiyotlar (spravochniklar) da keltiriladi. Aerodinamik qarshilik ushbu formuladan aniqlanadi: f = c v 1 p bu yerda: C, - filtr yoki changtutkichning mahalliy qarshiligi koeffisienti;
V-changli havoning tezligi, m/s; p changli havoning zichligi, kg/m3. 1000 m3 changli havoni tozalashga ketadigan energiyaning solishtirma sarfi filtr yoki changtutkich ishining tejamkorligini ko'rsatadi. Hozirgi vaqtda sanitariya texnikasi havoni tozalaydigan turli-tuman qurilmalarga ega. Qanday qurilmalardan foydalanilishi changning tavsifiy guruhiga bog'liq:
I - juda yirik dispersli chang;
II -yirik dispersli chang (jinlinter sexidan keyin paxta changi);
III -o'rtacha dispersli chang (quritish-tozalash sexidan keyin paxta changi).
Odam organizmiga changning ta ’sir qilishi natijasida sodir bo’ladigan kasb kasalliklariga surunkali kasbiy o’pka fibrozi, pnevmokonioz va changlardan uzoq vaqt nafas olish natijasida kelib chiqadigan kasalliklar kiradi.