Ishlab chiqarishda boshqaruv

2.3.3 – jadval. 

Korxonada mahsulotlar tannarxi, foyda va rentabellik darajasining tahlili 

t/r 

Ko`rsatkichlar 

2012 

 yil 

2013 

 yil 

O`zgarishlar 

Mutloq  

 (+ : -) 

% his. 

 

1 

2 

3 

4 

5 

1 

Mahsulot sotishdan tushum, ming 

so`m. 

206 568 

217 

294 587 

361 

+88 019 

144 

142,6 

2 

Mahsulot tannarxi, ming so`m  

147 548 

621 

201 026 

751 

+53 478 

130 

136,2 

3 

Foyda summasi, (1-2), ming so`m. 

59 019 

596 

93 560 

610 

    

+34 541 

014 

158,5     

---

4 

Mahsulot rentabelligi, % his. 

40 

46,5 

+6,5 

116,25 

 

Keltirilgan  raqamlardan  ko`rinib  turibdiki,  yuqorida  aytilganidek  1  so`mlik 

tovar  mahsulotlari  xarajatlarining  kamayishi  korxonaning  yalpi  foyda  summasiga 

ijobiy  ta`sir  ko`rsatgan,  natijada  yalpi  foyda  summasi  o`tgan  yili  59 019  596  ming 

so`mni  tashkil  etgani  holda  hisobot  yilida    34 541 014  ming  so`mga  ko`paygan  va 

93 560 610 ming so`mni tashkil etgan. Bu natija o`z navbatida korxonaning mahsulot 

rentabelligi  darajasiga  ijobiy  ta`sir  ko`rsatgan  va  korxonada  mahsulot  rentabelligi 

darajasi o`tgan yildagi 40 foizdan 46,5 foizga ko`tarilgan 

Bizga ma`lumki rentabellik darajasi mahsulot rentabelligiga va ishlab chiqarish 

rentabelligiga  bo`linadi.  Yuqoridagi  tahlilda  biz  mahsulot  rentabelligi  darajasini 

aniqladik va uni aniqlashda quyidagi formuladan foydalandik: 

R

m

= *100% 

Bu yerda: 

R

m

 – mahsulot rentabelligi; 

F – foyda; 

T – mahsulot tannarxini bildiradi. 

BMI  mavzusi  moddiy  resurslar  samaradorligiga  bag`ishlanganligi  sababli 

korxonada  ishlab  chiqarish  rentabelligi  darajasini  ham  aniqlash  maqsadga  muvofiq 

hisoblanadi.  Sababi  ishlab  chiqarish  rentabelligi  korxonada  moddiy  resurslardan 

samarali  foydalanish  darajasini  ko`rsatadi.  Ishlab  chiqarish  rentabelligi  darajasini 

aniqlashda quyidagi formuladan foydalaniladi: 

R

i.ch

=

*100% 

Bu yerda: 

R

i.ch

 – ishlab chiqarish rentabelligi; 

F – foyda summasi; 

Av.q – asosiy ishlab chiqarish vositalarining qiymati; 

A.m.q – aylanma mablag`lar qiymati. 

---

Shu  formulaga  asoslanib  quyidagi  ma`lumotlar  asosida  korxonaning  ishlab 

chiqarish rentabelligi darajasining tahlilini amalga oshiramiz.