Ishlab chiqarishda boshqaruv

1.1.2-rasm. Ishlab chiqarishning moddiy resurslari  tarkibining chizmasi 

Bu  yerda  biz  moddiy  resurslar  tarkibiga  mehnat  sharoitlarini  ham  kiritdik, 

sababi  iqtisodiyotni  erkinlashtirish  tamoyiliga  asoslangan  bozor  munosabatlari 

sharoitida iqtisodiy jarayonlar tarkibida moddiy resurslar (asosiy vositalar va aylanma 

mablag`lar)  bilan  birgalikda  mehnat  sharoitini  ham  qo`shishni  lozim  topdik,  sababi 

ular  ham  ishlab  chiqarish  jarayoniga  xizmat  qiladi  va  korxonaga  xuddi  moddiy 

resurslar kabi ma`lum darajada foyda keltiradi. 

Ma`lumki moddiy resurslar o`z holicha ishlab chiqarish jarayonida ishtirok eta 

olmaydilar,  bu  jarayon  moddiy  resurslar  bilan  mehnat  resurslarining  birikuvi 

natijasida  sodir  bo`ladi.  Demak,  ishlab  chiqarish  jarayoni  yuz  berishi  uchun  barcha 

resurslar bir – biridan ajralmagan holda ishtirok etadilar. 

Bundan  ko`rinib  turibdiki,  iqtisodiy  jarayonlarni  sodir  etish  uchun  moddiy 

resurslar bilan birgalikda jonli mehnatning (mehnat resurslari yoki mehnat salohiyati) 

ham ishtirokini ta`minlash lozim bo`ladi. Shundagina, ishlab chiqarish jarayoni sodir 

bo`lib, yangi mahsulot yaratilishiga erishish mumkin. Ana shu nuqtai – nazardan olib 

qaralganda resurslar tarkibining chizma ko`rinishi quyidagicha bo`ladi. 

Moddiy 

resurslar 

Mehnat qurollari 

(mashina, asbob-

uskunalar, o`lchash 

va hisoblash 

mashinalari) 

Mehnat sharoiti 

(binolar, 

inshoatlar, ombor 

xo`jaligi va h.k.) 

Mehnat 

predmetlari 

(xom-ashyo, 

materiallar va 

h.k.) 

---