Ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

3-rasm. Grafik tasvirning geometrik shakliga ko’ra grafiklar tasnifi


Diagramma – bu grafiklarning keng tarqalgan turidir. Ular bir-biriga bog’liq

bo’lgan kattaliklarni turli jihatlarini ifodalashda qo’llaniladi. Bunda o’rganilayotgan, tahlil qilinayotgan miqdorlar ularni tushunish, yaqqol namoyon bo’lishi qulay bo’lgan diagramma shakllari (ustunli diagrammalar, lentali diagrammalar, chiziqli diagrammalar, figurali diagrammalar,sektorli yoki doirasimon diagrammalar) orqali tasvirlanadi

4-rasm. Grafik tasvirni ifodalash usuliga ko’ra grafiklar tasnifi


Echilayotgan topshiriqni xususiyatiga ko’ra diagrammalar taqqoslash, tuzilmaviy, dinamika va o’zaro bog’lanishni ifodalovchi diagrammalarga bo’linadi.

Statistik grafiklarning asosiy turlariga yana gistogramma, poligon, ogiva, kushumeta va boshqalar kiradi.

Taqqoslash diagrammalarining keng tarqalgan turlaridan biri bu ustunli diagrammalardir. Bunday diagrammalar eni bir xil bo’lgan to’g’ri to’rtburchakli ustunlardan tashkil topgan bo’lib, har bir ustun uzunligi (bo’yi) kuzatilayotgan kattaliklarni aks ettiradi. Bunda har bir ustun uzunligi ma’lum masshtabda statistika ko’rsatkichlarining kattaligini ifodalaydi. Ustunlar bir-biriga yopishgan, ustma-ust (qisman) yoki bir xil masofada vertikal holda joylashtiriladi. Shuningdek, ular grafik maydonda (bu holda vertikal o’q shkala vazifasini bajaradi), ya’ni to’g’ri chiziqli koordinat tizimida joylanishi mumkin.Taqqoslovchi diagrammani tashkil etuvchi barcha ustunlarda faqat bitta o’lchov o’zgaruvchan miqdor hisoblanadi. Misol tariqasida quyidagi yotiq ustunli diagrammalar tuzilishini ko’rib chiqamiz (5-6 rasm).