«ishlab chiqarishda boshqaruv» fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida davlatning byudjet-soliq siyosatini takomillashtirish masalalari
Davlatning moliyaviy faoliyati, eng avvalo, davlat budjetini shakllantirish, uning ijro etilishini ta’minlash, soliq siyosatini amalga oshirish, bank-kredit tizimini samarali ishlatish, budjet taqchilligini boshqarish kabi sohalarni qamrab oladi. Davlat budjeti mablag’larining tushumi va sarfi ustidan nazoratni yanada kuchaytirish, Davlat budjeti mablag’larini samarali boshqarish orqali byudjetning iqtisodiyotdagi rolini yanada kuchaytirish maqsadida, O’zbekiston Respublikasining Budjet Kodeksi amaliyotga joriy qilindi. Budjet Kodeksi asosida davlat moliyasini boshqarish tizimida islohotlar amalga oshirilishi iqtisodiyotimiz rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatmoqda. Mamlakatimizda barqaror va samarali iqtisodiyotni shakllantirish, Davlat budjeti daromadlari va xarajatlarini boshqarish borasida amalga oshirilagan islohotlar bugungi kunda g’aznachilik orqali o’zining natijalarini namoyon etmoqda. O’zbekiston Respublikasida g’aznachilik tizimida budjet ijrosini takomillashtirish va xalqaro tajribalaridan samarali foydalanishga e’tibor qaratish, bugungi kun islohotlarida g’aznachilik faoliyatini yaxshilash muhim vazifa etib belgilandi. Quyidagi rasmda O`zbekistondagi makroiqtisodiy ko’rsatkichlar prognozini ko’rish mumkin. 2020-2021-yillar uchun kutilayotgan natijalar ham aks etgan. Davlat budjetining xarajatlari umumiy moliyaviy kategoriya bo’lgan budjetning ko’rinishlaridan biri bo’lib, unga tegishli bo’lgan umumiy xususiyatlarga egadir. Davlat budjetining xarajatlari xarajatlarning konkret turlari orqali namoyon bo’ladi. Budjet xarajatlari konkret turlarining xilma-xilligi esa, o’z navbatida, quyidagi omillarning mavjudligi bilan belgilanadi: davlatning iqtisodiy tabiati va funktsiyalari; mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot darajasi; byudjetning milliy iqtisodiyot bilan bog’langanligi;
Davlat byudjetining barcha xarajatlarini quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin: — ijtimoiy soha va aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash xarajatlari;
— milliy iqtisodiyotga xarajatlar;
— mudofaa xarajatlari;
— boshqaruv xarajatlari.