"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

“O’ZBEKISTON “ PTZ OAJ ning asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik va 

qurollanganligining taxlili. 

Ko‘rsatkichlar 

O‘tgan yil  

Xisobot yili 

Farqi (+:-) 

1 

2 

3 

4 

Asosiy 

vositalarning 

o‘rtacha yillik 

qiymati, ming 

so‘mda 

2785286,5 

4074081 

1288794,5 

Sanoat 

ishlab chiqarish 

xodimlari 

soni,kishi 

220 

220 

0 

Bir 

xodimga to‘g‘ri 

keladigan asosiy 

vositalarning 

o‘rtacha yillik 

qiymati, so‘m 

12646,75 

18518,55 

+5871,18 

 

Ma‘lumotlardan  ko‘rinadiki,  biz  taxlil  qilayotgan  ―O‘ZBEKISTON―  PTZ 

OAJda  sanoat  ishlab  chiqarish  xodimlarining  asosiy  vositalar  bilan  qurollanish 

darajasi  o‘tgan  yilga  nisbatan  5871,18  ming  so‘mga  o‘sgan  .  Bu  o‘sish  bir  omil 

xisobiga  to‘g‘ri  keladi.  Birinchi  omil  asosiy  vositalarning  o‘rtacha  yillik 

qiymatining o‘zgarishidir. Ishchilar soni op‘zgarmasdan turub asosiy vositalarning 

ortahca  yillik  qiymati  o‘zgargan  ya‘ni  o‘sgan.  Agar  hodimlar  soni  o‘zgarganda 

ya‘ni kamayganda hodimlarning ishlab chiqarish quvvatlari bilan ta‘minlanganlik 

---

darajasi  yuqori  bo‘lishi  munkun  edi.  Hodimlar  soni  o‘zgarmagan.  Bundan 

ko‘rinadiki  xodimlarning  asosiy  vositalar  bilan  qurollanish  darajasi  o‘tgan  yilga 

nisbatan  5871,18  so‘mga  ortgan.  Bunday  natijani  ijobiy  xolat  sifatida  baholash 

maqsadga muvofiqdir.  

Bundan  tashqari  asosiy  vositalarni  xizmat  qilish  muddati(davri)  bo‘yicha 

ham taxlil qilish mumkun. 

Taxlil  qilish  uchun  harakatdagi  asbob-uskunalar  ma‘lum  turlari  bo‘yicha 

turkumlanib,  so‘ngra  ularning  ҳaqiqatda  xizmat  qilgan  davri  normativ  bo‘yicha 

xizmat  qilish  mudtdati  bilan  taqqoslanadi.  Odatda,  asbob-uskunalar  10  yilgacha 

bo‘lgan  davrda  almashtirilsa,  texnika  taraqqiyoti  talablariga  javob  bera  oladi  deb 

ҳisoblaniladi. Asbob-uskunalarning xizmat qiyaish davri quyidagicha tasvirlanadi: 

5 yilgacha; 5 yildan 10 yilgacha; 10 yildan 20 yilgacha va 20 yildan yuqori. 

Taxlil  qilishda  asbob-uskunalarning  o‘rtacha  xizmat  qilish  yoshi  (davri)  ham 

aniqlanadi. Uni aniqlash uchun quyidagi jadvalni havola qilamiz. 

5-jadval